ବରୋଦା, ୨୭ ମାର୍ଚ (ଓଡିଶା ଡଟ କମ) ବିଶିଷ୍ଟ ଗାନ୍ଧୀବାଦୀ, ବର୍ଷୀୟାନ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ, ସମାଜସେବୀ, ପୂର୍ବତନ ସାଂସଦ ତଥା ଲୋକସେବକ ମଣ୍ଡଳର ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସଭାପତି ଡକ୍ଟର ମନୁଭାଇ ପଟେଲଙ୍କର ଶୁକ୍ରବାର ରାତି ୧୦ଟା ୧୭ ମିନିଟରେ ଦେହାନ୍ତ ହୋଇଯାଇଛି ।
ମୃତ୍ୟୁବେଳକୁ ତାଙ୍କୁ ୯୫ ବର୍ଷ ବୟସ ହୋଇଥିଲା । ଗତ ୭ ଦିନ ଧରି ସେ ଗୁଜୁରାଟର ବରୋଦାସ୍ଥିତ ଏକ ଘରୋଇ ହସ୍ିଟାଲରେ ଚିକିତ୍ସିତ ହେଉଥିଲେ । ମୂତ୍ରାଶୟରେ ସଂକ୍ରମଣ ଯୋଗୁଁ ତାଙ୍କୁ ହସ୍ପିଟାଲରେ ଭର୍ତ୍ତି କରାଯାଇଥିଲା । ୧୯୨୦ ମସିହା ନଭେମ୍ବର ୧୧ ତାରିଖରେ ଗୁଜୁରାଟର ବରୋଦାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।
ଛାତ୍ରଜୀବନରୁ ସେ ବିନୋବା ଭାବେଙ୍କ ଚିନ୍ତାଧାରାରେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇ ୧୯୪୨ ମସିହା ଭାରତ ଛାଡ଼ ଆନେ୍ଦାଳନରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ । ପ୍ରଥମ ଛଅ ମାସ ସେ ଆତ୍ମଗୋପନ
କରିଥିବାବେଳେ ପରେ ତାଙ୍କୁ ଇଂରେଜ ବିରୋଧରେ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ପାଇଁ ୧୯୪୦ରୁ ୧୯୪୨ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜେଲ୍ରେ ରହିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା । ୧୯୪୫ ମସିହାରେ ସେ ସୁରଟର ଆଇନ କଲେଜରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ ।
୧୯୪୬ ମସିହାରେ ପାଠପଢ଼ା ଛାଡ଼ି ୧୦ ବର୍ଷ ପାଇଁ ଗୁଜୁରାଟ ରାଜ୍ୟ ସେବା ଦଳର ପୂର୍ଣ୍ଣକାଳୀନ କର୍ମୀ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ୧୯୫୬ ମସିହାରେ ଜୟପ୍ରକାଶ ନାରାୟଣଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ମହା ଗୁଜୁରାଟ ଆନେ୍ଦାଳନରେ ସେ ପିଏଚ୍ଡି ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ଛାଡ଼ି ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ ।
୧୯୫୬ରୁ ୧୯୬୦ ମଧ୍ୟରେ ସେ ଅହମ୍ମଦାବାଦ ସହର କଂଗ୍ରେସର ସମ୍ପାଦକ ଭାବେ ମନୋନୀତ ହୋଇଥିଲେ । ୧୯୬୨ରେ ସଞ୍ଜୀବ ରେଡ୍ଡୀଙ୍କ ସଭାପତିତ୍ୱରେ ଗଠିତ ଅଖିଳ ଭାରତୀୟ କଂଗ୍ରେସ ଅଧିବେଶନର ଅଭ୍ୟର୍ଥନା କମିଟିର ସମ୍ପାଦକ କାର୍ଯ୍ୟ ତୁଲାଇଥିଲେ । ୧୯୬୨ ମସିହାରେ ସେ ଗୁଜରାଟ ବିଧାନସଭାକୁ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଥିଲେ ।
ତକ୍ରାଳୀନ ଗୁଜରାଟ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଡ. ଜୀବରାୟ ମେହେଟ୍ଟାଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱାଧୀନ ସରକାରରେ ଉପଶିକ୍ଷାମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବେ ପଦଭାର ସମ୍ଭାଳିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ସମୟରେ ଗୁଜୁରାଟ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ବେଶ୍ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଘଟିଥିଲା । ଏହାବ୍ୟତୀତ ପରିବହନ, ସାମାଜିକ କଲ୍ୟାଣ ଓ ପୁର୍ନବାସ ଓ ଥଇଥାନ ବିଭାଗର ଦାୟିତ୍ୱ ତୁଲାଇଥିଲେ ।
୧୯୬୭ରୁ ୧୯୭୧ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅବିଭାଜ୍ୟ କଂଗ୍ରେସର ଲୋକସଭା ସାଂସଦ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ୧୯୭୦ ମସିହାରୁ ୧୯୭୮ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେ ସେ ଅଖିଳ ଭାରତୀୟ କଂଗ୍ରେସ କମିଟି (ଓ)ର ମହାସଚିବ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ ।
ପରେ ବରୋଦା ଜନତା ଦଳର ସଭାପତି ଭାବେ ପଦଭାର ସମ୍ଭାଳିଥିଲେ । ୧୯୫୬ ମସିହାରେ ଲୋକସେବକ ମଣ୍ଡଳର ତକ୍ରାଳୀନ ସଭାପତି ବଲବନ୍ତ ରାୟ ମେହେଟ୍ଟାଙ୍କ ସୁାରିଶ କ୍ରମେ ସେ ଲୋକସେବକ ମଣ୍ଡଳରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ ।
ଲୋକସେବକ ମଣ୍ଡଳର ବିକାଶ ପାଇଁ ସେତେବେଳେ ଅହମ୍ମଦାବାଦରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ ଏହି କେନ୍ଦ୍ରକୁ ବରୋଦାକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରିବାରେ ତାଙ୍କର ଗୁରୁତ୍ୱୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଥିଲା । ୧୯୬୮ ମସିହାରେ ସୋସାଇଟିର ଏକ ଛୋଟିଆ କୁଟୀରରେ ସେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ନିରାଡ଼ମ୍ବର ଜୀବନଯାପନ କରିବା ସହ ଅନୁଷ୍ଠାନର ବିକାଶ ଦିଗରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ ।
୧୯୮୧ ମସିହାରେ ସେଠାରେ ସେ ଛୋଟ ଛୋଟ ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ନର୍ସରୀ ସ୍କୁଲ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ୧୯୬୫ ମସିହାରେ ସେ ବରୋଦାର ଏକ ୭୦ ଏକର ଜମି ଉପରେ ଶ୍ରୀ ପଟେଲ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ନେଚର କୁ୍ୟଅର (ଆୟୁର୍ବେଦିକ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ) ଓ ଯୋଗ କେନ୍ଦ୍ର ।
ଶିକ୍ଷା, ଚିକିତ୍ସା ଓ ଯୋଗ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମନୁଭାଇଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟ ଲୋକସେବକ ମଣ୍ଡଳ ପାଇଁ ଥିଲା ଅତ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରଶଂସନୀୟ । ୧୦୦ ଶଯ୍ୟା ବିଶିଷ୍ଟ ଏହି ହସ୍ପିଟାଲଟି ପ୍ରବାସୀ ଭାରତୀୟଙ୍କ ପାଇଁ ସେତେବେଳେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଲୋକପି୍ରୟ ଓ ଆକର୍ଷଣର କେନ୍ଦ୍ରବିନ୍ଦୁ ଥିବା ପଛରେ ଥିଲା ମନୁଭାଇଙ୍କ ନିରଳସ ସାଧନା ।
ପରେ ଏହା ଗୁଜୁରାଟ ଆୟୁର୍ବେଦିକ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ଅନୁବନ୍ଧନରେ ମୋରାରଜୀ ଦେଶାଇ ଡିଗ୍ରୀ ଯୋଗ କଲେଜ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲା । ୨୦୦୨ ଜୁଲାଇ ୨୭ ତାରିଖରେ ସେ ସର୍ବସମ୍ମତିକ୍ରମେ ଲୋକସେବକ ମଣ୍ଡଳର ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସଭାପତି ଭାବେ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଥିଲେ ।
୧୯୬୭ରୁ ୧୯୭୧ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଲୋକସଭା ସାଂସଦ ରହିଥିବାବେଳେ ୧୯୭୮ରୁ ୧୯୮୪ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରାଜ୍ୟସଭାକୁ ମନୋନୀତ ହୋଇଥିଲେ । ରାଜ୍ୟସଭାରେ ବିରୋଧୀଦଳ ଜନତାପାର୍ଟିର ମୁଖ୍ୟ ସଚେତକ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ ତୁଲାଇଥିଲେ । ଜରୁରୀକାଳୀନ ପରିସ୍ଥିତିରେ ୧୯୭୫ରୁ ୧୯୭୭ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେ ଜେଲ୍ ଯାଇଥିଲେ ।
ଅନେକ ସାମାଜିକ ଓ ରାଜନୈତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଛାତ୍ରଜୀବନରୁ ମନୁଭାଇଙ୍କ ସମ୍ପୃକ୍ତି ରହିଆସିଥିଲା । ଏତଦ୍ଭିନ୍ନ ବରୋଦା ବରିଷ୍ଠ ନାଗରିକ ସଙ୍ଗଠନର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ସଭାପତି ଭାବେ ମନୁଭାଇଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ ଅତ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରଶଂସନୀୟ । ୨୦୧୩ ମାର୍ଚ୍ଚ ୬ ତାରିଖରେ ତାଙ୍କୁ ତିରୁତି ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସଂସ୍କୃତ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ତରଫରୁ ଡିଲିଟ୍ ଉପାଧି ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା ।
କିଛି ବର୍ଷ ତଳୁ ମନୁଭାଇଙ୍କ ପତ୍ନୀଙ୍କ ବିୟୋଗ ଘଟିଥିବାବେଳେ ଏବେ ତାଙ୍କର ୩ ଝିଅ ଓ ଗୋଟିଏ ପୁଅ ଅଛନ୍ତି । ପୁଅ ଓ ଜଣେ ଝିଅ ଆମେରିକାରେ ଥିବାବେଳେ ଅନ୍ୟତମ ଝିଅ ନିମିଷାବେନ୍ ପଟେଲ ସମ୍ପ୍ରତି ମଣ୍ଡଳର ଆଜୀବନ ସଭ୍ୟ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟରତ ।
ଓଡିଶା ଡଟ କମ
