କେଦାର ମିଶ୍ର

ସମୁଦ୍ର ବେଳାରେ ଠିଆ ହୋଇ ସବୁଠୁ ସୁନ୍ଦର ଲହଡି ଗଣିବା ସମ୍ଭବପର କି? ଆମେ ପ୍ରୟାସ କଲେ ବି ସବୁ ସୁନ୍ଦର ଭିତରୁ ସୁନ୍ଦରତରକୁ ବାଛିବା ସମ୍ଭବ ହେବନାହିଁ। ଓଡିଆ ଭାବରେ ଆମର ଜୀବନ ସହିତ ଜଗନ୍ନାଥ ଜଣାଣ ଏକୀଭୁତ ହୋଇ ରହିଛି ।

ଏହା ଯେତିକି ଧାର୍ମିକ, ତାଠୁ ଅଧିକ ଭାବଗତ।ଆପଣ ଆସ୍ତିକ ହୁଅନ୍ତୁ ବା ନାସ୍ତିକ, ସ୍ଵର ର ମାଧୁର୍ଯ୍ୟରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ବିମୋହିତ ହେବାକୁ ବାଧ୍ୟ।

ଭାରତୀୟ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ସଂଗୀତରେ ଭକ୍ତି ଭାବର ପ୍ରାବଲ୍ୟ ରହିଥିବା ବେଳେ ଓଡିଶାରେ ଭକ୍ତି ଗୀତର ଧାରା ବହୁମୁଖୀ ଓ ବିବିଧ।ଭଜନ. କୀର୍ତନ ଓ ଜଣାଣ ଭିତରେ ଭାବଗତ ମୌଳିକ ପାର୍ଥକ୍ୟ ରହିଛି ।

ଭଜନରେ ଭକ୍ତ ସ୍ତୁତି କରେ, ସ୍ମରଣ କରେ କିମ୍ବା ଆତ୍ମ ସମର୍ପଣ କରେ ।ଜଣାଣ କିନ୍ତୁ ଅଧିକ ଲୌକିକ। ଏଠି ଭକ୍ତ ଓ ଭଗବାନ ସତେକି ପରସ୍ପରର ସମ୍ପର୍କୀୟ। ଜଗନ୍ନାଥ ଜଣାଣରେ ଜଗନ୍ନାଥ ମହାପ୍ରଭୁଂକୁ ଭକ୍ତ ନିଜ କଥା ଜଣାଏ । ମାନ ଓ ଅଭିମାନ ବି କରେ ।

ତେଣୁ ଜଣାଣ ଗାୟନର ପରମ୍ପରା ଅଧିକ ଭାବ ଭିତ୍ତିକ। ଯଦିଓ ଏସବୁ ଗାୟନରେ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ରାଗ ରାଗିଣୀର ପ୍ରୟୋଗ ଥାଏ, ତେବେ ସେଠି ରାଗର ବ୍ୟାକରଣ ଓ ପ୍ରୟୋଗ ବେଶୀ ଗୁରୁତ୍ଵ ପାଏ ନାହିଁ ।

ଜଣାଣର ଆତ୍ମା ହେଉଛି ଭାବ ଓ ଆବେଗ। ଓଡିଶାରେ ଜଗନ୍ନାଥ ଜଣାଣର ପରମ୍ପରା ବହୁ ପ୍ରାଚୀନ । ତେବେ ଲୋକଶୃତି ରେ କାଳଜୟୀ ଦଶଟି ଜଣାଣର ଆଲୋଚନା ଆମେ କରିବା-

୧. ଜଗନ୍ନାଥାଷ୍ଟକମ୍ – ସୁନନ୍ଦା ପଟ୍ଟନାୟକ । ଶଂକରାଚାର୍ଯ୍ୟ ବିରଚିତ ଜଗନ୍ନାଥାଷ୍ଟକମ୍ ହେଉଛି ଜଗନ୍ନାଥ ସଂସ୍କୃତିର ଅନ୍ୟତମ ମୌଳିକ ସ୍ତୋତ୍ର।ଏହାର ଗାୟନ ଓ ପଠନ ର ବହୁ ଶୈଳୀ ରହିଛି।

କବିଚନ୍ଦ୍ର କାଳିଚରଣ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଏବର ସମୟର ବହୁ ଶିଳ୍ପୀ ଏହି ସଂସ୍କୃତ ସ୍ତବ ପାଠ କରିଛନ୍ତି।ହେଲେ ସୁନନ୍ଦା ପଟ୍ଟନାୟକ ନିଆରା ଗାୟକିର ଅଧିକାରୀ।

ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନୀ ଶୈଳୀର ଗାୟନ ସହିତ ଭାବ ବିନ୍ୟାସରେ ଅତି ଅନ୍ତରଂଗ ଭାବ ଏହି ଗୀତ ରେ ରହିଛି। ଗୋଆଲିଅର୍ ଘରାନାର ଗାୟକୀ ସହିତ ଓଡିଶୀ ଭାବର ତନ୍ମୟ ମିଶ୍ରଣ ଯୋଗୁଁ ଏହି ଗୀତ ର କୌଣସି ତୁଳନା ନାହିଁ।

୨. ପତିତ ଜନଂକୁ ଉଦ୍ଧରିବା ପାଇଁ ଉଡାଉଅଛ ପତାକା – ନିମାଇଁ ହରିଚନ୍ଦନ।ନିମାଇଁ ହରିଚନ୍ଦନ ଓଡିଆ ଜଣାଣ ପରମ୍ପରାର ଶ୍ରେଷ୍ଠତମ ଦିଗପାଳ।ତାଂକ କଣ୍ଠରେ ଆର୍ତ୍ତୀ ଓ ଆକୁଳତା ର ବିରଳ ବିନ୍ୟାସ ରହିଛି। ମହାବାହୁ ହେ ….ବୋଲି ସେ ଯେତେବେଳେ ଡାକ ଦିଅନ୍ତି, ସତେକି ତାହା ପ୍ରତ୍ୟେକ ଶ୍ରୋତାଂକ ଅନ୍ତରର ଡାକ।

ତାଂକର ଅଜସ୍ର ଜଣାଣ ଭିତରୁ ଏହି ଜଣାଣରେ ବ୍ୟାକୁଳ ପ୍ରାଣର ବ୍ୟଥା ଓ ବେଦନା ଅତ୍ୟନ୍ତ ମର୍ମସ୍ପର୍ଶୀ।

https://youtu.be/fAFlYmuus4c?t=36

୩. ଆହେ ନୀଳ ଶଇଳ ପ୍ରବଳ ମତ୍ତ ବାରଣ – ରଘୁନାଥ ପାଣିଗ୍ରାହୀ । ଏହା ଗୀତ ନୁହଁ, ଗୋଟେ ଐତିହାସିକ ଜୀବନବୋଧ । ଯବନ କବି ସାଲବେଗଂକ ତନ୍ମୟ ଭକ୍ତିର ଅପୂର୍ବ ଭାବ ରଘୁନାଥ ପାଣିଗ୍ରାହୀଙ୍କ କଣ୍ଠରେ ନବଜନ୍ମ ପାଇଛି। ପ୍ରାଚୀନ ଓଡିଶୀ ସ୍ଵରରେ ସାମାନ୍ୟ ଦକ୍ଷିଣୀ ଶୈଳୀର ସାର୍ଥକ ମିଶ୍ରଣ ଏହି ଗୀତକୁ କାଳଜୟୀ କରିଛି ।

୪. ଦୀନବନ୍ଧୁ ଏହି ଅଳି ଶ୍ରୀ ଛାମୁରେ – ବାଳକୃଷ୍ଣ ଦାଶ ।ସେ ଗୀତ ନୁହଁ , ଗୋଟେ ଆକୁଳ ପ୍ରାଣର ଅଳି। ଦୀନବନ୍ଧୁଂକ ପାଖରେ ସାଧାରଣ ମଣିଷର ବିଷାଦ ଗାୟନ। ବାଳକୃଷ୍ଣ ଦାଶଂକ କଣ୍ଠ ବେଶୀ ମିଠା ନୁହଁ, କିନ୍ତୁ ଅପୂର୍ବ ଗମ୍ଭୀର।ତାଂକ ସ୍ଵର ସିଧା ଆତ୍ମାର ବାମ୍ଫ ପରି ଆଛନ୍ନ କରେ ।

 

ଦାନାକନା ପଛେ ମନା ହେଉ ମୋତେ ……ଏତିକି କହିଲା ବେଳେ ଯେମିତି କେହି ଜଣେ ହୃଦୟକୁ ମଂଥି ଦେଉଛି ।ଭାବ ର ମଉଡମଣି ବାଳକୃଷ୍ଣ ଦାଶ। ଏ ଗୀତ ଶୁଣିବା ସମ୍ଭବ ନୁହଁ, ୟାକୁ ଅନ୍ତର ଭିତରେ ଅନୁଭବିବାକୁ ହୁଏ ।

୫. ଚକାନୟନକୁ ପତିତ କେହି – ରଘୁନାଥ ପାଣିଗ୍ରାହୀ। ଚନ୍ଦନ ହଜୁରିଂକ ଏହି ବିରଳ ଜଣାଣରେ ଅଳି ଓ ଅଭିମାନର ଭାଷା କୁ ରଘୁନାଥ ପାଣିଗ୍ରାହୀ ତାଂକର ମଖମଲୀ ସ୍ଵରର ଗୋଟେ ଅପୂର୍ବ ପ୍ରଭାବ ରହିଛି।

https://www.youtube.com/watch?v=PZclDhklOZc

ଛନ୍ଦ ଛାଡ ଦେବରାଜେ ହେ, ନନ୍ଦ ନନ୍ଦନ ଶ୍ରୀ ଚରଣାରବିନ୍ଦେ ଚନ୍ଦନ ହଜୁରୀ ଭଜେ ହେ….ଗାଇଲା ବେଳେ ଅଭିଯୋଗ ଓ ଅଭିମାନ ର ଏକ ମଧୁର ସ୍ଵର ଶୁଣିଲା ବେଳେ ମନେହୁଏ – ଏ ଗୀତ କେବେ ବି ସରନ୍ତା ନାହିଁ ଯେମିତି !!

୬. ଭୁଜତଳେ ମୋତେ ରଖ ମହାବାହୁ – ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ କର । ଗଜପତି ବୀରକେଶରୀ ଦେବଂକ ଏହି ଜଣାଣ କେବେ ଶୁଣୁ ଶୁଣୁ ଆପଣଙ୍କୁ ହୁଏତ ଲାଗିପାରେ ଯେମିତି ଗୋଟେ ଅଦୃଶ୍ୟ ବଳିୟାର ଭୁଜ ଆପଣଂକୁ ଆଶ୍ରିତ କରି ରଖିଛି ।ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ କରଂକ କଣ୍ଠରେ ଏଇ ଗୀତର ଆବେଦନ ନିଆରା।

୭. ଜୟ ଜୟ ଜଗନ୍ନାଥ ଚଢି ନନ୍ଦିଘୋଷ ରଥ- କାଶୀନାଥ ପୂଜାପଣ୍ଡା। ଅନେକଂକ ଲାଗି କାଶୀନାଥ ପୂଜାପଣ୍ଡା ଟିକେ ନୁଆ ନାଁ ଭଳି ଲାଗି ପାରନ୍ତି।ପଚାଶ ଦଶକର ଆକାଶବାଣୀରେ ଯେଉଁ ମାନେ କାଶିନାଥଂକୁ ଶୁଣିନଥିବେ, ସେମାନେ ଏକ ବିରଳ ସୌଭାଗ୍ୟରୁ ବଂଚିତ ବୋଲି କହିବାରେ ଅସୁବିଧା ନାହିଁ।

ପ୍ରାଚୀନ ଓଡିଶୀ ଗୟନର ଶୁଦ୍ଧତା ଓ ପ୍ରବନ୍ଧ ଶୈଳୀ ର ଅନୁପମ ଗାୟକ ସେ ।ଏହି ଗୀତ ରଭାବ ସହିତ ଚୋଖୀ ରାଗର ପ୍ରାଚୀନ ଦେଶୀପଣକୁ ଅତି ସହଜରେ ଅନୁଭବ କରିହୁଏ ।

https://youtu.be/mpjuYhkO04Y

୮. ପତିତପାବନ ବାନା ଆଉ କେତେ ବେଳକୁ – ସିକନ୍ଦର ଆଲାମ୍ ।ତାଂକ କଣ୍ଠ ଯେମିତି ମହୁର ସୁରେଇ। ସିକନ୍ଦର ଆଲାମ ଆମ ସମୟର ସାଲବେଗ।ପତିତପାବନ ବାନା ଆଉ କେତେ ବେଳକୁ……ସେ କେବଳ ପ୍ରଶ୍ନ ନୁହଁ, ଗୋଟେ ଆତୁର ଆର୍ତ୍ତି ।

ଓଡିଆ ଶବ୍ଦର ଉଚାରଣରେ ତାଂକର ସ୍ପଷ୍ଟତା ଓ ଭାବ ପ୍ରବଣତାକୁ ଏହି ଜଣାଣରେ ଅନୁଭବୀ ହୁଏ ।

୯. କେଣେ ଘେନି ଯାଉଚ୍ଛ ଜଗନ୍ନାଥଂକୁ –ଅକ୍ଷୟ ମହାନ୍ତି ।ଇଏ ସେଇ ଅକ୍ଷୟ ମହାନ୍ତି ନୁହନ୍ତି, ଯିଏ ଚପଳ ପ୍ରଜାପତିର ଡେଣାରେ ରଂଗ ମାଖି ଫୁଲରୁ ଫୁଲକୁ ଘୂରୁଥାଏ । ଏ ଗୀତ ଗାଇଲା ବେଳେ ଏକ ଐତିହାସିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟକୁ ଦେଖିଥିବା ସାଲବେଗଂକ କଣ୍ଠ ର ଜୀବନ୍ତ ସାକ୍ଷୀ ଅକ୍ଷୟ ମହାନ୍ତି ।

ମୋଗଲ ଆକ୍ରମଣରୁ ରକ୍ଷା କରିବାକୁ ଶ୍ରୀ ଜଗନ୍ନାଥଂକୁ ଯେତେବେଳେ ମନ୍ଦିରରୁ ଗୋପନ କରି ନିଆ ଯାଉଛି, ସେତେବେଳର ଛାତିଫ଼ଟା ଚିତ୍କାର ଏ ଜଣାଣ। ଅକ୍ଷୟ ମହାନ୍ତି ସତେକି ଚାରି ଶହ ବର୍ଷ ତଳର ସେ ବିଷାଦ ବେଳାର ଗାୟକ। ଏ ଗୀତର କୌଣସି ବିକଳ୍ପ ନାହିଁ ।

୧୦. କୋଠ ଭୋଗ ଖିଆ ମୋ ଚକା ଆଖିଆ ଉଠ ହେ ପହଡ ଭାଂଗି – ଭିକାରୀ ବଳ । ଭଜନ ଥିଲା ତାଂକର ଏକମାତ୍ର ପରିଚୟ ।ତାଂକର ଶହ ଶହ ଭାଜନ ଭିତରୁ ଏଇ ଜଣାଣ ଟି ଭକ୍ତ ର ନୁହଁ, ବରଂ ସେବକର ।ଟିକେ ଅଥୟ ଓ ନିରୀହ ଏ ଗୀତର ପ୍ରବାହ।

ମଧୁର ସେବା ଓ ସ୍ଵରର ଅନାବିଳ ବିନ୍ୟାସ ପାଇଁ ଏହା ସବୁବେଳେ ଆମକୁ ତନ୍ମୟ କରି ରଖିବ ।
https://www.youtube.com/watch?v=BsUZ_KhhJRQ

( ଏଇ ଦଶଟି ଜଣାଣ କଥା ଲେଖିଲାବେଳେ ଆହୁରି ଶହ ଶହ ଜଣାଣ ମନକୁ ଆସୁଛି ।ସିଂହାରୀ ଶ୍ୟାମସୁନ୍ଦର କର, ମାର୍କଣ୍ଡେୟ ମହାପାତ୍ର, ସୁମତି ଦେବୀ, ନିର୍ମଳା ମିଶ୍ର, ପ୍ରଣବ ପଟ୍ଟନାୟକ,ଚିତ୍ତ ଜେନା, ଫକିର ପଟ୍ଟନାୟକ ଓ ଆହୁରି ଅନେକ ଗାୟକ ଗାୟିକାଂକ କଣ୍ଠ ଉଦବେଳିତ କରୁଛି ।

ତେବେ ବିବିଧତା ଓ ଗାମ୍ଭିର୍ଯ୍ୟର ମାପକାଠିରେ ଏଇ ଦଶଟି ଜଣାଣକୁ ବାଛିଲି।କେବେ ଶୁଣିବେ ଯଦି, ସ୍ଵର ସମୁଦ୍ରରେ ତଲ୍ଲୀନ ହେବେ ନିଶ୍ଚୟ )

ଓଡିଶା ଡଟ କମ

କେଦାର ମିଶ୍ର

ଓଡିଆ ପାଂଜିର କଥା ଉଠିଲେ ଆଉ ଦୁଇଟି ନାଁ ଆପେ ଆପେ ଚର୍ଚାକୁ ଚାଲିଆସେ- ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର ସିଂହ ସାମନ୍ତ ଓରଫ୍ ପଠାଣୀ ସାମନ୍ତ ଓ ଓଡିଶା କୋହିନୂର୍ ପ୍ରେସ୍ । ପାଂଜିର ଗଣକ ଓ ସଂକଳକ ନୈଷ୍ଠୀକ

ହିନ୍ଦୁ ହୋଇଥିବାବେଳେ ଏହାର ପ୍ରକାଶକ ଜଣେ ଉଦାରବାଦୀ ମୁସଲମାନ। କୋହିନୂର୍ ପାଞ୍ଜି ଓଲଟାଇଲେ ଏହାର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଭାବରେ ଯାହାଂକ ନାମ ଆଖିରେ ପଡେ ସେ ହେଉଛନ୍ତି ଶେଖ୍ ଅମିନୁଲ୍ଇ ସଲାମ୍।

ଧର୍ମର ସଂକୀର୍ଣତା ଓ ସୀମା ବିଷୟରେ ଆମେ ଅନେକ କଥା ଶୁଣିଛୁ ଓ ଜାଣିଛୁ , ହେଲେ ଧର୍ମର ଉଦାର ସ୍ଵରୂପ ଦେଖିବାକୁ ଶେଖ୍ ଅମିନୁଲ୍ ଇସଲାମଂକ ପରି ଚରିତ୍ରଂକ ବିଷୟରେ ଜାଣିବା ନିହାତି ଜରୁରୀ।

ଅମିନୁଲ୍ ଇସଲାମ୍ କେବଳ ପାଂଜିର ପ୍ରକାଶକ ନଥିଲେ, ବହୁ ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମଶାସ୍ତ୍ର ଓ ସଂସ୍କୃତ ଗ୍ରନ୍ଥର ସେ ଥିଲେ ଆଗ୍ରହୀ ପ୍ରକାଶକ । ଭାରତୀୟ ଜୀବନବୋଧରେ ସମନ୍ବୟ ଓ ସହବସ୍ଥାନର ଏକ ଅନନ୍ୟ ଉଦାହରଣ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିବା ଓଡିଶା କୋହିନୂର ପ୍ରେସ୍ ଓ ଏହାର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଶେଖ ଅମିନୁଲ୍

ଇସଲାମଂକ ସମ୍ପର୍କରେ ସାତୋଟି କଥା-

୧. ଗତ ୮୦ ବର୍ଷ ଧରି ପ୍ରକାଶ ପାଉଥିବା ଓଡିଶା କୋହିନୂର ପ୍ରେସର ପାଂଜି ପଠାଣୀ ସାମନ୍ତଂକ “ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଦର୍ପଣ” ର ତତ୍ତ୍ବ ଓ ସୂତ୍ର ଆଧାରରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଖଡିରତ୍ନ ପରିବାର ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥାନ୍ତି।

୮୧ ବର୍ଷ ତଳେ କଟକର ଜଣେ ତରୁଣ ମୁସଲମାନ ପ୍ରକାଶକ ଶେଖ୍ ଅମିନୁଲ୍ ଇସଲାମ୍ ଏହି ପାଂଜିର ପ୍ରକାଶନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ , ଯାହାକି ପୁରୀ ମୁକ୍ତି ମଣ୍ଡପ ପଣ୍ଡିତ ସଭା ଦ୍ଵାରା ଅନୁମୋଦନ ଲାଭ କରିଥିଲା ।

ଗତ ୮୧ ବର୍ଷ ଧରି କୋହିନୂର ପାଂଜି ଓଡିଶାର ଅନ୍ୟତମ ବିଶୁଦ୍ଧ ଓ ନିର୍ଭୁଲ ପଂଜିକା ଭାବରେ ସ୍ଵୀକୃତି ହାସଲ କରିଛି ।

୨. ଶେଖ୍ ଅମିନୁଲ୍ ଇସଲାମ୍ ୫ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୦୦ ରେ କଟକ ସୂତାହାଟ ରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ପ୍ରକାଶନ ସହିତ ତାଂକର ପାରିବାରିକ ସମ୍ପର୍କ ରହିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଧାର୍ମିକ ପୁସ୍ତକ ପ୍ରକାଶନ କଥା ସେତେବେଳେ କେହି ଚିନ୍ତା କରୁନଥିଲେ ।

୧୯୨୮ ରେ ଅଳ୍ପ କେତେଜଣ ଉତ୍ସାହୀ ପ୍ରକାଶକଂକ ଭିତରୁ ଅମିନୁଲ୍ କଟକରେ ଏକ ପ୍ରେସ୍ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ। ଏହି ପ୍ରେସ୍ ର ଯଶଗାନ କରି ସଂସ୍କୃତ ପଣ୍ଡିତ ମାନେ କହନ୍ତି – “ ବିଦ୍ବତବିଷ୍ଣୁ ଯୁତପ୍ରସାଦ ଗଣନା ଶୁଦ୍ଧା….ତାଂ କୋହେନୂର ମୁଦ୍ରଣାଳୟ ପତି ନିର୍ମାତି ..

୩. ଜଣେ ମୁସଲମାନ୍ ପ୍ରକାଶକଂକ ଦ୍ବାରା ପ୍ରକାଶିତ ଏହି ପାଂଜିକୁ ହିନ୍ଦୁ ବ୍ରାହ୍ମଣ ମାନନ୍କର ସବୁଠୁ ବଡ ସଭା ଶ୍ରୀ ମନ୍ଦିର ମୁକ୍ତି ମଣ୍ଡପ ସଭା ସ୍ବୀକୃତି ପ୍ରଦାନ କରିବା ଏକ ବିରାଟ ଅବଦାନ ।ଶ୍ରୀ ମନ୍ଦିର ର ପୂଜା ପାର୍ବଣ ଓ ଯାନୀ ଯାତ୍ରା ର ଦିନ ଘଡି ନିର୍ନୟରେ କୋହିନୂର ପାଂଜିର ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ ଭୂମିକା ରହି ଆସିଛି ।

୪. ଅମିନୁଲ୍ କେବଳ ପାଂଜିର ପ୍ରକାଶକ ନଥିଲେ, ବହୁ ସଂସ୍କୃତ ଧର୍ମଗ୍ରନ୍ଥ ର ସମ୍ପାଦନ ଓ ପ୍ରକାଶନ କାର୍ଯ୍ୟ ସେ କରିଛନ୍ତି । ପଣ୍ଡିତ କୁଂଜବନ ତ୍ରିପାଠୀ ଓ ପଣ୍ଡିତ ରଘୁନାଥ ମିଶ୍ରଂକ ସମ୍ପାଦନାରେ ବହୁ ଗ୍ରନ୍ଥ ସେ ଛାପିଥିଲେ ।

୫. ସଂସ୍କୃତ ବ୍ୟତୀତ ସେ ଥିଲେ ଓଡିଶାର ପ୍ରଥମ ସାନ୍ତାଳି ପ୍ରକାଶକ । ୧୯୩୨ ମସିହାରେ ସାନ୍ତାଳି ଭାଷା ର ମହାନ ସାରଥୀ ଓ ଅଲଚିକି ଲିପିର ସ୍ରଷ୍ଟା ରଘୁନାଥ ମୁର୍ମୂଂକ ନାଟକ “ବିଦୁ ଚାଦାନ” କୁ ଅମିନୁଲ୍ପ୍ର କାଶ କରିଥିଲେ।

ସାନ୍ତାଳି ଆଜି ଏକ ପୂର୍ନାଂଗ ଭାଷାର ସାମ୍ବିଧାନିକ ମର୍ୟଦା ପାଇଲା ପରେ ମଧ୍ୟ ସାନ୍ତାଳି ପ୍ରକାଶକ ବାହାରି ନାହାନ୍ତି ।ଅଥଚ ୮୬ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଏକ ଆଦିବାସୀ ଭାଷାର ବହି ଛାପିବାର ସାହସ ଅମିନୁଲଂକ ପାଖରେ ଥିଲା ।

୬. ସ୍ଵାଧିନତା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ସମର୍ଥନ କରି ବହୁ ଗୀତ, କବିତା ଓ ରଚନା ପ୍ରକାଶ କରି ସେ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାରର ବିଷ ଦୃଷ୍ଟିରେ ମଧ୍ୟ ପଡିଥିଲେ।୧୯୩୦ ରେ ତାଂକ ରଚିତ ଓ ପ୍ରକାଶିତ “ଦାଣ୍ଡି ଯାତ୍ରା “ କବିତା ବହି ବ୍ରିଟିଶ ସରକାର ଜବତ କରିଥିଲେ।

୭. ୧୦,ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୫ ରେ ଏହି ବିଶିଷ୍ଟ ପ୍ରକାଶକ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲେ ଓ ଜଣେ ମୁସଲମାନ୍ ର ବିୟୋଗରେ ପ୍ରଥମ ଥର ଲାଗି ଶ୍ରୀ ମନ୍ଦିର ମୁକ୍ତି ମଣ୍ଡପ ପଣ୍ଡିତ ସଭା ଶୋକ ପ୍ରସ୍ତାବ ରଖିଥିଲେ।

ଆଜି ଯେତେବେଳେ ସାମ୍ପ୍ରଦାୟିକତା ଓ ଧାର୍ମିକ ସଂକୀର୍ଣତା କୁ ନେଇ ଦେଶର ରାଜନୀତି ପ୍ରବଳ, ସେହି ସମୟରେ ଶେଖ ଅମିନୁଲ୍ ଇସ୍ଲାମ୍ ଆମ ଆଗରେ ସମନ୍ବୟର ଏକ ଐତିହାସିକ ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ପ୍ରେରଣା ଦିଅନ୍ତି ।

ଓଡିଶା ଡଟ କମ

କେଦାର ମିଶ୍ର
“କହେ ସାଲବେଗ ହୀନ ଜାତିରେ ମୁଁ ଯବନ, ଶ୍ରୀ ରଂଗା ଚରଣ ବିନୁ ନ ଜାଣଇ ଆନ”- ଓଡିଶାର ଘରେ ଘରେ ପରିଚିତ ଯବନ କବି ସାଲବେଗଂକ ଏହି ଭାବପ୍ରବଣ ସ୍ବୀକାରୋକ୍ତି ଓଡିଶାର ସାଂସ୍କୃତିକ ଜୀବନରେ ନୂଆ ଏକ ଜୀବନବୋଧ ଓ ଚେତନା ଉଦ୍ରେକ କରିଥିଲା ।

ଧର୍ମ ସହିତ ମାନବୀୟ ମୂଲ୍ୟ ର ସହବନ୍ଧନ ସବୁବେଳେ ନୂତନ ସାଂସ୍କୃତିକ ଚେତନା ଜାଗ୍ରତ କରିଥାଏ।ରାଜନୈତିକ ପୃଷ୍ଠଭୂମି ରେ ହୁଏତ ଯବନମାନେ ଆକ୍ରମଣକାରୀ ବା ହିନ୍ଦୁ ବିରୋଧୀ, ହେଲେ ସାଂସ୍କୃତିକ ଜୀବନରେ ସେମାନଂକ ଅବଦାନକୁ ଓଡିଶାର ଲୋକେ ଅନାୟାସରେ ଆପଣାର କରିଛନ୍ତି।

ଇସ୍ଲାମ ର ପ୍ରଭାବରେ ଓଡିଶାର ଚଳଣୀ ଓ ଜୀବନଧାରରେ ଅନେକ ନୂଆ ଉପାଦାନ ଯୋଡି ହୋଇଯାଇଛି । ସେସବୁକୁ ଆଜି ଆଉ ଆମ ଜୀବନରୁ ଅଲଗା କରିହେବନାହିଁ ।

ଯେମିତି ସାଲବେଗଂକୁ ବାଦ ଦେଇ ଓଡିଆ ସାହିତ୍ୟର ଭକ୍ତି ଧାରାକୁ ଆକଳନ କରିହେବ ନାହିଁ, ସେମିତି କଟକର କଦମ୍ ରସୁଲ୍ କିମ୍ବା ଏରସମା କି କାଇପଦର ରେ ରହିଥିବା ସୁଫୀ ଫକୀର ମାନଂକ ଦରଘା ରୁ ହିନ୍ଦୁ ଭକ୍ତ ମାନଂକୁ ଅଲଗା କରିହେବ ନାହିଁ ।

୪୦୦ ବର୍ଷ ଧରି ଓଡିଶା ସହ ଇସ୍ଲାମ୍ ର ଗଭୀର ସମ୍ପର୍କ ରହିଥିଲେ ମଧ୍ୟ, ଓଡିଶାରେ ମୁସ୍ଲିମଂକ ସଂଖ୍ୟା ମାତ୍ର ୨.୧୭%।

ତେବେ ଆମର ଧର୍ମ,ସଂସ୍କୃତି,ଖାଦ୍ୟ,ପୋଷାକ,ପ୍ରଦର୍ଶନକାରୀ କଳା ଓ ସଂଗୀତ ରେ ଇସ୍ଲାମ ର ପ୍ରଭାବ ରହିଛି । ଓଡିଶାରେ ହିନ୍ଦୁ ଓ ଇସ୍ଲାମ୍ ସଂସ୍କୃତିର ସମନ୍ବୟ ସମ୍ପର୍କରେ ଦଶଟି ମୌଳିକ ତଥ୍ୟ-
୧. ୧୫୬୮ ରେ ଆଫଗାନ୍ ଶାସକ ସୁଲେମାନ୍ କରାନୀ ସୂର୍ୟ ବଂଶର ରାଜା ମୁକୁନ୍ଦ ଦେବଂକୁ ପରାସ୍ତ କଲାପରେ ଓଡିଶାର ଉପକୂଳ ଅଂଚଳ ଆଫଗାନ ଶାସନାଧୀନ ରହିଲା।

ପ୍ରଶାସନିକ ଭାବରେ ଆଫଗାନ୍ ଶାସିତ ଅଂଚଳକୁ ମୋଗଲବନ୍ଦୀ ବୋଲି କୁହାଗଲା ।ଆଫଗାନଂକ ପରେ ୧୫୯୧ ରେ ମୋଗଲ୍ ମାନେ ଓଡିଶା ଅଧିକାର କଲେ ।

ମୋଗଲବନ୍ଦୀ ଅଂଚଳ ଇସ୍ଲାମ ଶାସନାଧୀନ ରହିଥିବାବେଳେ ଓଡିଶାର ଦକ୍ଷିଣ ଓ ପଶ୍ଚିମ ଭାଗରେ ଇସ୍ଲାମ ପ୍ରଶାସନର କୌଣସି ପ୍ରଭାବ ନଥିଲା ।

୨. ଇସ୍ଲାମ ସହିତ ଆମର ଖାଦ୍ୟ ଓ ପୋଷାକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅନେକ ନୂଆ ପ୍ରୟୋଗ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଲା ।ଅଚକନ, ସଲବାର୍, ଶାଲ୍, ରୁମାଲ୍, ପାଇଜାମା ଇତ୍ୟାଦି ଆମ ଚଳଣୀ ଭିତରକୁ ଆସିଲା ।

ଧୋତି ଓ ଗାମୁଛାରେ ଗଂଜୀ ଓ ଜାମା ଯୋଡା ହେଲା । ପଗଡି ବଦଳରେ ଟୋପି ଆସିଲା।ଏପରିକି ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ସଂସ୍କୃତିରେ ତାମଯାନ ଭଳି ଶବ୍ଦର ବ୍ୟବହାର ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଲା ।
୩. ଖାଦ୍ୟ ପାନୀୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ଇସ୍ଲାମର ପ୍ରଛନ୍ନ ପ୍ରଭାବ ରହିଲା । ନୂଆ ଫଳ ଭାବରେ ବାଦାମ, ପିସ୍ତା, ଡାଳିମ୍ବ, ଅଂଗୁର, ସେଓ, ନାସପାତି ଇତ୍ୟାଦି ଆମ ଜୀବନକୁ ଆସିଲା ।

ରୋଷେଇ ଘରେ ପକବାନ୍ ଭଳି ଶବ୍ଦର ବ୍ୟବହାର ହେଲା। ପଲାଉ, ବିରିୟାନି,ରୋଟି, ଜିଲାବୀ, ହାଲୁଆ ଇତ୍ୟାଦି ରେ ଓଡିଆଂକ ରୁଚି ଆସିଲା ।

ଅନେକ ମସଲା ଜାତୀୟ ପଦାର୍ଥ ଯଥା- ଜାଫରାନ, ଜର୍ଦା ଇତ୍ୟାଦି ମଧ୍ୟ ଇସ୍ଲାମର ପ୍ରଭାବରୁ ଆମ ଜୀବନରେ ପ୍ରବେଶ କଲା ।

୪. ମନ୍ଦିର ସ୍ଥାପତ୍ୟର ଉତ୍କର୍ଷ ଭୂମି ଓଡିଶାରେ ୧୬୦୦ ରୁ ୧୮୦୦ ଭିତରେ ଅନେକ ମସଜିଦ୍, ଦରଘା ଓ ମଜାର ଇତ୍ୟାଦି ଗଢି ଉଠିଲା । ୧୬ଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ କଟକର ଜାମା ମସଜିଦ୍,ଫତେ ଖାନ୍ ରେହେମାନ୍ ମସଜିଦ୍ ଓ କଦମ୍ ରସୁଲ୍ ଗଢି ଉଠିଲା ।

କଦମ୍ ରସୁଲ୍ ରେ ମହାପୁରୁଷ ମହମ୍ମଦଂକ ପବିତ୍ର ପାଦ ଚିହ୍ନ ଉଭୟ ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନଂକ ଦ୍ବାରା ପୂଜା ପାଇଥାନ୍ତି ।
୫. ସୁଫୀ ସଂସ୍କୃତି ଓଡିଶାରେ ନିଜର ପ୍ରଭାବ ବିସ୍ତାର କରିବା ସହିତ ଏହା ଉଭୟ ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନଂକୁ ଭକ୍ତି ମାର୍ଗରେ ଅନୁପ୍ରେରିତ କରିଥିଲା।

ସୁଫୀ ସନ୍ଥ ଓ ପୀର ମାନନ୍କର ଅନେକ ଦରଘା ଓ ମଜାରରେ ହିନ୍ଦୁ ମାନେ ମନସ୍କାମନା ପୂରଣ ଲାଗି ମଥା ଟେକିଥାଆନ୍ତି।
୬. ଓଡିଶାର କେତୋଟି ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପୀର ପୀଠ ହେଉଛି ବାଲେଶ୍ବରର ଭୁଜାଖିଆ ପୀର,କଟକର କଦମ୍- ଇ- ରସୁଲ୍, ସମ୍ବଲପୁରର ନୁର୍ ବିବି ମଜାର, ସୋନପୁର୍ ଜିଲା ତରଭାରେ ରହିଥିବା ଅବଦୁଲ୍ ଶକୁର୍ ଦରଘା, ଅସ୍ତରଂଗର ଜହାନିଆ ପୀର, କାଇପଦର ର ବୋଖାରୀ ବାବା ଇତ୍ୟାଦି ବେଶ୍ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ।
୭. ମହରମ୍ କୁ ହିନ୍ଦୁ ଓ ଇସ୍ଲାମ୍ ର ମିଳନ ପର୍ବ ଭାବରେ ଓଡିଶାର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରାନ୍ତରେ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ। ବହୁ ହିନ୍ଦୁ ମହରମରେ ତାଜିଆ ଶୋଭାଯାତ୍ରାରେ ସାମିଲ୍ ହୁଅନ୍ତି । ଅନେକ ହିନ୍ଦୁ ନିଜେ ତାଜିଆ ବାହାର ମଧ୍ୟ କରନ୍ତି ।

୮. ଇସ୍ଲାମ୍ ଓ ହିନ୍ଦୁ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଚେତନାର ସବୁଠୁ ବଡ ମିଳନ ମଂଚ ହେଉଛି ସତ୍ୟନାରାୟଣ ପାଲା ବା ସତ୍ୟପୀର ପାଲା। ସତ୍ୟପୀର ହେଉଛନ୍ତି ହିନ୍ଦୁଂକ ଲାଗି ସତ୍ୟନାରାୟଣ ଓ ମୁସଲମାନଂକ ଲାଗି ପୀର ।

ଓଡିଶାରେ ସତ୍ୟପୀର ପାଲା ବିନା କୌଣସି ଶୁଭ କାର୍ୟ ସମ୍ପନ୍ନ ହୁଏନାହିଁ । ପାଲାରେ ହିନ୍ଦୁ ଓ ଇସ୍ଲାମର ମାନବୀୟ ଆଅଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ଏକୀଭୁତ ହୋଇଯାଏ ।
୯. ଭଦ୍ରଖରେ ଆଉ ଜଣେ ବୈଷ୍ଣବ ବଂଶୀ ବଲ୍ଲଭ ଗୋସ୍ବାମୀ “ମୋଗଲ୍ ତାମଶା” ର ସୂତ୍ରଧର । ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନ୍ ସାମ୍ପ୍ରଦାୟିକ ସହଯୋଗର ଏହା ଏକ ସୁନ୍ଦର ତାମଶା ।
୧୦. ଓଡିଶାର ବହୁ ଗାଁ ରେ ହିନ୍ଦୁ ମୁଖିଆ ବା ଗୌନ୍ତିଆ ମାନେ ରଥଯାତ୍ରାରେ ଛେରା ପହଁରା କରିବାର ନଜିର୍ ରହିଛି ।

ସମ୍ବଲପୁର୍ ଜିଲାର ରେମୁଣା ଗାଁ ର ଗୌନ୍ତିଆ ମହମ୍ମଦ୍ ଜମିଉଲ୍ଲା ଓ ତାଂକର ପୁର୍ବ ପୁରୁଷ ଅନେକ ପିଢି ଧରି ଛେରା ପହଁରା କରି ଆସୁଛନ୍ତି ।

କେଦାର ମିଶ୍ର

ସମ୍ପ୍ରତି ପୁରୀ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ଜଗମୋହନ ଅବସ୍ଥା ଯାହା ଏହା ଯେ ଦିନେ କୋଣାର୍କ ମନ୍ଦିର ଭଳି ଭୁଷୁଡ଼ି ପଡ଼ିବ, ସେହି ଆଶଙ୍କାକୁ ଏଡ଼େଇ ଦେଇ ହେବ ନାହିଁ । ଏକଥା କହିଛନ୍ତି ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ମରାମତି ସହ ସଂପୃକ୍ତ ଜଣେ ପ୍ରଖ୍ୟାତ ଇଞ୍ଜିନିୟର୍ ଶ୍ରୀ ମିତ୍ର ।

ତାଙ୍କ ବକ୍ତବ୍ୟରୁ ଯେଉଁ ଉଦବେଗ ଓ ଉତ୍ତେଜନା ବାରି ହୋଇ ପଡ଼ିଥିଲା, ତା’ର ପ୍ରଭାବ ଏବେ ଓଡ଼ିଶା ରାଜନୀତିରେ ଅନୁଭୂତ ହେଉଛି । ଓଡ଼ିଶାର ଲୋକଜୀବନରେ ସବୁପ୍ରକାର ବାଦ-ବିସମ୍ବାଦକୁ ପଛରେ ପକାଇ ଜଗନ୍ନାଥ ସବୁବେଳେ ଆମ ସାମାଜିକ ବିତର୍କର ନାଭିକ୍ଷେତ୍ରରେ ବିରାଜମାନ କରିଥା’ନ୍ତି ।

ରାଜ୍ୟରେ ଯେତେ ଯାହା ଘଟୁ ପଛେ, ତା’କୁ ନେଇ ଆମ ସାମାଜିକ ଜୀବନରେ ଖୁବ୍ ବେଶୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ଦେଖାଦିଏ ନାହିଁ । ହେଲେ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ସହ ସମ୍ପୃକ୍ତ ଛୋଟରୁ ଛୋଟ ଘଟଣା ମଧ୍ୟ ଆମକୁ ଉତ୍ତେଜିତ କରିପକାଏ । ୨୦୧୫ ବର୍ଷଟି ସାରା ଆମେ ନବକଳେବରକୁ ନେଇ ତର୍କ ବିତର୍କରେ ମାତିଲୁ । ଦାରୁଠାବ, ଦାରୁ ଛେଦନ, ବ୍ରହ୍ମ ବିଭ୍ରାଟ ଇତ୍ୟାଦି ବହୁ ଅଦ୍ଭୁତ ଶବ୍ଦ ଆମ ସାମାଜିକ ଜୀବନକୁ କବଳିତ କଲା ।

ଏହି ସମୟରେ ଆଉ କେତେ କଥା ଘଟିଥିଲା, ତାହା ଆମର ଆଉ ମନେ ନାହିଁ । ପ୍ରାୟ ଲକ୍ଷେ କୋଟି ଟଙ୍କାର ଚିଟ୍ ଫଣ୍ଡ୍ ଦୁର୍ନୀତି ସମ୍ପର୍କରେ ଆମ ଚର୍ଚ୍ଚାର ପରିସର ଅତ୍ୟନ୍ତ ସୀମିତ । ସେହିପରି କୋଇଲା ଓ ଲୁହାପଥର ଖଣି କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରଚୁର ଦୁର୍ନୀତି ହୋଇଥିବା କଥା ଆମେ ସମସ୍ତେ ଜାଣିଛୁ । ଏହାକୁ ନେଇ ଶାହା କମିଶନ ଯେଉଁ ତଦନ୍ତ ରିପୋର୍ଟ ଦେଇଛନ୍ତି, ତାହା ଏବେ ଶୀତଳଭଣ୍ଡାରରେ ପଡ଼ିଛି ।

ତା’କୁ ନେଇ ଆମର କୌଣସି ଚର୍ଚ୍ଚା ବା ଆଲୋଚନାନାହିଁ । ତେବେ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ପ୍ରସଙ୍ଗ୍ ଉଠିଲେ, ଆମେ ବେଶ୍ ମୁଖର ।

ଜଗନ୍ନାଥ ଯେହେତୁ ଓଡ଼ିଶାର ସାଂସ୍କୃତିକ ଜୀବନର ଚାଳିକା ଶକ୍ତି, ତାଙ୍କୁ ନେଇ ଅଧିକ ଆଲୋଚନାହେବାରେ କୌଣସି ଅସୁବିଧା ନାହିଁ । ହେଲେ ଜଗନ୍ନାଥ ହିଁ ସବୁକିଛି ଓ ତାଙ୍କୁ ନେଇ ଆମର ରାଜନୀତି, ଅର୍ଥନୀତି ଓ ସମାଜ ଗତିଶୀଳ ବୋଲି ଭାବିବା ଆଧୁନିକ ସମୟରେ ଏକ ଭୟଙ୍କର ସଂକଟର ସୂଚନା ଦେଉଛି ।

ଗତ ବର୍ଷେ ଭିତରେ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କୁ ନେଇ କେତେ କଥା ଆମେ ଚିନ୍ତା କରି ସାରିଲେଣି । ପ୍ରଥମେ ନବ କଳେବରର ଉତ୍ତେଜନା ଆସିଲା ଓ ଗଲା । ନବକଳେବର ସମୟରେ ଭିତ୍ତିଭୂମିର ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ହଜାର ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କା ପାଣି ଭଳି ବୁହାଇ ଦିଆଗଲା । ତା’ର ହିସାବ ମାଗିବାକୁ କାହାର ସାହସ ନାହିଁ!

ପୁରୀ – ଭୁବନେଶ୍ୱର ରାସ୍ତା ନବକଳେବର ସମୟରେ ସରିବା କଥା, ଅଥଚ ଆଜି ଯାଏ ଏହା ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ । ଏକ ଅଧୁରା ରାସ୍ତାରେ ଯା’ ଆସ କରିବା ପାଇଁ ଆମେ ପ୍ରତିଦିନ ମୋଟା ଅଙ୍କର ଟିକସ ଦେଉଛୁ । ରାସ୍ତା କାମ ନ ସାରି ଟୋଲ୍ ଟିକସ ଆଦାୟ କରିବାର ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାର ବିରୋଧରେ ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆମ ପାଟିରୁ ପଦେ କଥା ବାହାରି ନାହିଁ ।

ନବକଳେବର ସମୟରେ ଯେତେପ୍ରକାର ବିଭ୍ରାଟକୁ ନେଇ ଆମେ ହୋ-ହଲ୍ଲା କଲେ, ତା’ର କିଛି ସମାଧାନ ଘଟିଲା କି ! ଏ ପ୍ରଶ୍ନ ପଚାରିବା ଅବାନ୍ତର । ଯାହା ଯେତେବେଳେ ଘଟିଲା, ତା’କୁ ନେଇ ଆମେ ଉତ୍ତେଜିତ ହେଲେ ଓ କିଛିକ୍ଷଣ ପରେ ତା’କୁ ଭୁଲିଗଲେ । ଏହା ହେଉଛି ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ମୌଳିକ ଗୁଣ ।

ଆମର ଭୁଲିବା ପ୍ରକ୍ରିୟାଟି ମନେ ରଖିବା ପ୍ରକ୍ରିୟାଠାରୁ ଅଧିକ ତୀବ୍ର । ଆମେ ଇତିହାସକୁ ମନେ ରଖି ପାରୁନା । ଛୋଟ ଛୋଟ ଘଟଣାକୁ ଆମେ ଐତିହାସିକ ବୋଲି ଭାବୁ ଓ ଅଳ୍ପ ସମୟ ପରେ ତା’କୁ ଭୁଲିଯାଉ । ନବକଳେବର ବିଭ୍ରାଟ ତା’ର ଏକ ସୁନ୍ଦର ଉଦାହରଣ । ବ୍ରହ୍ମ ବିଭ୍ରାଟ ଆଜି ଆମ ପାଇଁ ଆଉ ଚିନ୍ତାର ବିଷୟ ନୁହଁ ।

ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ସଂସ୍କାର ପ୍ରସଙ୍ଗ ମଧ୍ୟ ଆମ ଚର୍ଚ୍ଚାର ପରିସରରେ ଆଉ ନାହିଁ । ତା’ପରେ ଆସିଲା ପୁରୀରେ ଇସ୍କନର ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ପ୍ରସଙ୍ଗ ।

ଅନ୍ତର୍ଜାତିକ ଅ ଧ୍ୟାତ୍ମିକ ସଂଗଠନ ଇସ୍କନ ପୁରୀରେ ଏକ ବଡ଼ ମନ୍ଦିର କରିବ ବୋଲି ଚର୍ଚ୍ଚା ହେଲା । ଇସ୍କନ ମନ୍ଦିରର ଉଚ୍ଚତାକୁ ନେଇ ଆମେ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ଉଚ୍ଚତା ଉପରେ ସନ୍ଦେହ କରିବା ଆରମ୍ଭ କଲୁ । ଆମକୁ ଲାଗିଲା ପୁରୀରେ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରଠୁ ଯଦି ବଡ଼ ମନ୍ଦିରଟିଏ ଗଢାଯାଏ, ତାହା ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ଅପମାନ ହେବ ।

ତା’କୁ ନେଇ ଢେର ଦିନ ଆମେ ଚର୍ଚ୍ଚାରେ ମାତିଲୁ । କୋର୍ଟ କଚେରୀ ଯାଏ ମାମଲା ଗଲା । ମାନ୍ୟବର ଅଦାଲତ ଇସ୍କନ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ଉପରେ ରହିତାଦେଶ ଦେଲେ । ଏହି ଚର୍ଚ୍ଚାବେଳେ ଯେଉଁ ହାସ୍ୟାସ୍ପଦ ଯୁକ୍ତି ସବୁ ଦିଆଗଲା, ତା’ର କୌଣସି ବୈଜ୍ଞାନିକ ବା ସାଂସ୍କୃତିକ ଅ ।ଧାର ନଥିଲା ।

ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ଶୈଳୀର ଯେଉଁ ମୌଳିକତା ଓ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ରହିଛି, ତା’ର କୌଣସି ବିକଳ୍ପ ନାହିଁ । ଆଧୁନିକ ସ୍ଥାପତ୍ୟରେ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର କୌଣସି ତୁଳନା କଲା ଭଳି ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ଭବପର ହେବ ନାହିଁ । ଯେଉଁମାନେ କଳା ଓ ଇତିହାସର ମର୍ମଜ୍ଞ, ସେମାନେ ଭଲଭାବରେ ଜାଣନ୍ତି ଯେ ଆଧୁନିକ ବାସ୍ତୁକଳାରେ ପ୍ରାଚୀନ ମନ୍ଦିର କଳାର ବିକାଶ ସମ୍ଭବ ନୁହଁ ।

ଇସ୍କନ ଅତିବେଶୀରେ ଗୋଟିଏ ଉଚ୍ଚ ସୌଧ ନିର୍ମାଣ କରିପାରିବ । ତା’ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର କଦାପି ହେବନାହିଁ । ତା’କୁ ନେଇ ଏତେ ଉଦ୍ବିଗ୍ନ ହେବା ଓ ସାମାଜିକ ଜୀବନରେ ଏହାକୁ ନେଇ ଉତ୍ତେଜନା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ସବୁଠୁ ହାସ୍ୟାସ୍ପଦ ବିଷୟ ।

ତା’ପରେ ଏବେ ଜଗମୋହନ ପ୍ରସଙ୍ଗ । ପ୍ରାୟ ୮୦୦ ବର୍ଷ ତଳେ ନିର୍ମାଣ ହୋଇଥିବା ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ସ୍ଥାପତ୍ୟରେ ଅବକ୍ଷୟ ଦେଖାଦେବା ସ୍ୱାଭାବିକ । କେଉଁଠି କେଉଁଠି ପଥର ଖସିବା, ଫାଟ ଦେଖାଦେବା ଏକ ସ୍ୱାଭାବିକ ପ୍ରକ୍ରିୟା । ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ଦାୟିତ୍ୱ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଏଏସ୍ଆଇ ବା ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ସଂସ୍ଥା ହାତରେ ରହିଛି ।

ଏହି ସଂସ୍ଥା ମନ୍ଦିର ସଂରକ୍ଷଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ କେତେ ଦାୟିତ୍ୱବାନ, ତା’ର ଉଦାହରଣ ଆମେ କୋଣାର୍କରେ ଦେଖିଛୁ । କୋଣାର୍କକୁ ଏକ ବନ୍ଦୀଶାଳା ଭାବେ ଏଏସ୍ଆଇ ବ୍ୟବହାର କରୁଛି । କୋଣାର୍କର ଭଗ୍ନ ମୁଖଶାଳାରେ ଯେଉଁସବୁ କଳାକୃତି ରହିଥିଲା, ତା’କୁ କ୍ରମଶଃ ଅପସାରଣ କରି ନିଦା ପଥରର ଏକ ନିରସ ଦେଉଳ ଭାବରେ ଏବେ କୋଣାର୍କ ଠିଆ ହୋଇଛି ।

ବହୁ ପୁରୁଣା କଳାକୃତି ଏବେ କୋଣାର୍କ ଗାତ୍ରରୁ ଉଭେଇ ଯାଉଛନ୍ତି । ସେ ସମ୍ପର୍କରେ କେହି କେବେ ଚର୍ଚ୍ଚା କରୁନାହାନ୍ତି । ୩୦ ବର୍ଷ ତଳେ କୋଣାର୍କ ଯାହା ଥିଲା, ଆଜି ତାହା ହୋଇ ରହିନାହିଁ । ସଂରକ୍ଷଣ ନାଁରେ ଏଏସ୍ଆଇ କୋଣାର୍କକୁ ତିଳ ତିଳ କରି ହତ୍ୟା କରୁଛି । ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର କ୍ଷେତ୍ରରେ ତାହାର ବ୍ୟତିକ୍ରମ ହେଉଛି ବୋଲି କହି ହେବନାହିଁ ।

ଜଗମୋହନରେ ଫାଟ ରହିଥିବା ସତ୍ତ୍ୱେ ଏହାର ମରାମତି ପାଇଁ ଯେଉଁ ପ୍ରକାର ତତ୍ପରତା ଦେଖାଇବା କଥା, ତାହା ମୂଳରୁ ଦେଖାଯାଇନାହିଁ । ଯାହାଫଳରେ ଆଜି ନେଡ଼ିଗୁଡ଼ କହୁଣୀକୁ ବୋହିବା ଆରମ୍ଭ କରିଛି । ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ଯଦି କିଛି ହୋଇଯାଏ, ତାହା ଓଡ଼ିଶା ପାଇଁ ଏକ ବଡ଼ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ହେବ ଓ ଏହି ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ଲାଗି ଭାରତ ସରକାର ଦାୟୀ ରହିବେ ।

ମନ୍ଦିରର ନିୟମିତ ସର୍ବେକ୍ଷଣ, ମରାମତି ଓ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ଏଏସ୍ଆଇର ଦାୟିତ୍ୱ । ଓଡ଼ିଶାର ସବୁଠୁ ଅଧିକ ମନ୍ଦିର ତଥା ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ୱିକ ରହିଥିବାବେଳେ ଏଏସ୍ ଆଇର କୌଣସି ବରିଷ୍ଠ ଅଧିକାରୀ ଓଡ଼ିଶାରେ ରହି କାମ କରନ୍ତି ନାହିଁ । ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ମଧ୍ୟ ଖୁବ୍ ବେଶୀ ସଚେତନ ଥିଲା ଭଳି ମନେ ହେଉନାହିଁ ।

ମନ୍ଦିର ପରିଚାଳନା ଦାୟିତ୍ୱ ରାଜ୍ୟସରକାରଙ୍କ ହାତରେ ଥିବାବେଳେ ଦେଉଳ ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣର ଦାୟିତ୍ୱ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ହାତରେ ରହିଛି । ତେଣୁ ଓଡ଼ିଶା ସରକାରଙ୍କର ଦାୟିତ୍ୱ ହେଉଛି ଭାରତ ସରକାରଙ୍କୁ ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ନିୟମିତ ଅବଗତ କରାଇବା । ଅନେକ ସମୟରେ ଲାଗୁଛି, ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଓ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଏଠି ପରସ୍ପର ଉପରକୁ ଦୋଷ ଦେବା ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ ଅବତୀର୍ଣ୍ଣ ।

ଜଗନ୍ନାଥ ରାଜନୀତିର ପଶାପାଲି ନୁହଁନ୍ତି, ତାଙ୍କୁ ନେଇ ପ୍ରତି ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ରାଜନୀତି କରିବାକୁ ଚାହୁଁଥିବା ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଗୁଡ଼ିକ ଏଥିରୁ ନିବୃତ୍ତ ରହିବା ଦରକାର । ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ଉପରେ ଲୋକଙ୍କର ଆସ୍ଥା ରହିଛି ବୋଲି ସେହି ଆସ୍ଥାର ରାଜନୀତିକରଣ ଯଦି କରାଯାଏ, ତା’ର ପ୍ରଭାବ ସେହି ଆସ୍ଥା ଉପରେ ହିଁ ପଡ଼ିବ ।

ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ କ୍ଷମତା ଲାଳସା ଚରିତାର୍ଥ କରିବା ପାଇଁ ରତ୍ନ ସିଂହାସନରେ ବସିନାହାନ୍ତି । ସେ ସାଧାରଣ ମଣିଷର ଠାକୁର । ତାଙ୍କୁ ଅସାଧାରଣ ରାଜନୈତିକ କ୍ଷମତାର କେନ୍ଦ୍ର ଭାବରେ ଗଢି ତୋଳିବା ପାଇଁ ରାଜନେତା ଓ ସାମ୍ବାଦିକମାନଙ୍କର ଅଶ୍ଲୀଳ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ସବୁବେଳେ ଅବ୍ୟାହତ ରହିଛି ।

ଏହି ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଯେତିକି ତୀବ୍ରତର ହେଉଛି, ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କୁ ନେଇ ସାଧାରଣ ଓଡ଼ିଆର ଆସ୍ଥା ସେତିକି ସଂକଟ ଅ।ଡ଼କୁ ଠେଲି ହେଇଯାଉଛି । ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଓ ଗଣମାଧ୍ୟମ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କୁ ନେଇ ଅଧିକ ବିତର୍କ କରିବା ଅପେକ୍ଷା ମନ୍ଦିର ପରିଚାଳନା ଓ ସୁରକ୍ଷା ଦିଗରେ ଅଧିକ ଧ୍ୟାନ ଦେଲେ, ଲୋକେ ଉପକୃତ ହୁଅନ୍ତେ ।

ତାହା ନ କରି ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କୁ ସାମାଜିକ ବିତର୍କର ପେଣ୍ଡୁ ଭାବରେ ଯେଉଁମାନେ ବ୍ୟବହାର କରୁଛନ୍ତି, ସେମାନେ ଜଗନ୍ନାଥ ସଂସ୍କୃତିର ସଂରକ୍ଷକ ନୁହନ୍ତି, ବରଂ ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଜଗନ୍ନାଥ ଅଧିକ ନିନ୍ଦିତ ହେଉଛନ୍ତି ।

ପୁରୀ, ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ଓ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ସାଂସ୍କୃତିକ ବିଭବକୁ ସାଇତି ରଖିବାର ଦାୟିତ୍ୱକୁ ଏକ ରାଜନୈତିକ ଚାଲବାଜିର ରୂପ ଦେଉଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ଯଦି ଚିହ୍ନି ନ ପାରିବ, ତାହା ହେଲେ ସେଇଟା ଜାତିର ହିଁ କ୍ଷତି ।

ଓଡିଶା ଡଟ କମ: ଗୋଲଖ ଚନ୍ଦ୍ର ଦାସ

ଭୁବନେଶ୍ୱର, ନଭେମ୍ବର ୪ (ଓଡିଶା ଡଟ କମ) ରାଜ୍ୟରେ ମଠ ମନ୍ଦିର ଜମି ଜମାର ଆଇନଗତ ଦିଗ ତର୍ଜ୍ଜମାକରି ଯଦି ତାହା ସରକାରୀ ସ୍ଥାନରେ ଥିବ ତାକୁ ଖାଲି କରିବା ପାଇଁ ସରକାର ଦେଇଥିବା ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ବିରୋଧ ରେ ବୁଧବାର ଭୁବନେଶ୍ଵର ଠାରେ ସଂସ୍କୃତି ସୁରକ୍ଷା ମଞ୍ଚ ଏକ ଶୋଭାଯାତ୍ରା ଓ ବିଶାଳ ସମାବେଶର ଆୟୋଜନ କରି ପ୍ରତିବାଦ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଛି ।

ଏହି ନିଦେ୍ର୍ଧଶନାମା ମାଧ୍ୟମରେ ସରକାର କିଛି ଧାର୍ମିକ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଓ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କୁ ନିୟନ୍ତଣ କରିବା ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କରିଛନ୍ତି ବୋଲି ଏହି ସଂସ୍ଥା ଅଭିଯୋଗ କରିଛି । ସବୁ ଧର୍ମର ଧାର୍ମିକ ସଂସ୍ଥା, ବ୍ୟକ୍ତି, ସେମାନଙ୍କର ପରିଚାଳନା, ବ୍ୟବହାର ଓ ସମ୍ପତ୍ତି ଆଦି ବିଷୟରେ ସନ୍ତୁଳିତ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରି ସରକାର ଏକ ଶ୍ୱେତପତ୍ର ଜାରୀ କରନ୍ତୁ ବୋଲି ମଞ୍ଚ ଦାବି କରିଛି ।

ନିଗମ କଳ୍ପତରୁ ଆଶ୍ରମର ସ୍ୱାମୀ ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦ ସରସ୍ୱତୀଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଏବଂ ବରିଷ୍ଠ ସାମ୍ବାଦିକ ଶ୍ରୀ ଅରୁଣ କୁମାର ପଣ୍ଡାଙ୍କ ଆବହକତ୍ୱରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଏହି ମହାସମାବେଶରେ ସ୍ୱାମୀ ଜୀବନ ମୁକ୍ତାନନ୍ଦ ପୁରୀ, ସ୍ୱାମୀ ଚିନ୍ତାମଣି ପର୍ବତ, ସ୍ୱାମୀ ସତ୍ୟାନନ୍ଦ ଦାଶ,ସ୍ୱାମୀ ଶୃତିସାଗର ଜୀ ,ସ୍ୱାମୀ ମାଧବା ନନ୍ଦ ଗିରି ଙ୍କ ସମେତ ବହୁ ସାଧୁସନ୍ଥ ଯୋଗଦେଇଥିଲେ ।

ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମର ଯେତେଗୁଡିଏ ମଠ ମନ୍ଦିର ଅଛି ସେଗୁଡିକର ଜମି ଜମାର ଆଇନଗତ ଦିଗ ତର୍ଜ୍ଜମାକରି ଯଦି ତାହା ସରକାରୀ ସ୍ଥାନରେ ଥିବ ତାକୁ ଖାଲି କରିବା ପାଇଁ ଜିଲ୍ଲାପାଳ ମାନଙ୍କୁ ସରକାର ଯେଉଁ ନିଦେ୍ର୍ଧଶ ଦେଇଛନ୍ତି ,ଯାହା ନ୍ୟାୟ ସଂଗତ ନୁହେଁ ।

ଏହି ନିଦେ୍ର୍ଧଶନାମା ଏକ ତରଫା ଭାବରେ କେବଳ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଲାଗୁ କରାଯାଇଛି । ଏଣୁ ଏହାକୁ ସବୁ ଧର୍ମର ଧାର୍ମିକ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଗୁଡିକ ପ୍ରତି ଲାଗୁ କରାଯାଉ ଏବଂ ଯେଉଁ ଧର୍ମପୀଠ ଗୁଡିକ ବହୁ ଦିନରୁ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଛି ଓ ଜନସେବାରେ ବ୍ରତି ଅଛନ୍ତି ସେମାନଙ୍କ ଜମି ଜମାକୁ ନିୟମିତ କରାଯାଉ ବୋଲି ସମାବେଶରେ ଉଦବୋଧନ ଦେଇ ସାଧୁ ସନ୍ଥ ମାନେ କହିଛନ୍ତି ।

ଯେଉଁ ରାଜନେତା, ପ୍ରଶାସନିକ ଅଧିକାରୀ, ଗଣମାଧ୍ୟମ ମାଲିକ, ଶିଳ୍ପପତି, ନ୍ୟାୟାଧୀଶ ଓ ବ୍ୟବସାୟୀ ଆଦିଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଜମି ହଡପ ଅଭିଯୋଗ ନିକଟ ଅତୀତରେ ଆସିଛି ସେମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ତୁରନ୍ତ ଦୃଢ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ହେଉ ଏବଂ ସରକାର ସେ ସମ୍ପତିକୁ ନିଜ ଅକ୍ତିଆରକୁ ନିଅନ୍ତୁ, ମଠ ମନ୍ଦିର ଓ ଆଶ୍ରମଗୁଡିକର ଅଚଳାଚଳ ସମ୍ପତିକୁ ସାରା ରାଜ୍ୟରେ କେତେକ ଖଳ ପ୍ରକୃତିର ଲୋକ ବେଆଇନଭାବେ ନିଜ ନାମରେ ରେକର୍ଡ କରିଛନ୍ତି ସେ ସମ୍ପତ୍ତିକୁ ମୁକ୍ତ କରି ମଠ ମନ୍ଦିର ଓ ଆଶ୍ରମକୁ ଫେରାଇ ଦିଆଯିବା ପାଇଁ ସେମାନେ ଦାବି କରିଛନ୍ତି ।

ଜଗତ୍ଗୁରୁ ଶଙ୍କରାଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କୁ ରଥ ଉପରେ ଚଢିବା ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ନେଇ ଅପମାନିତ କରିବା, ନବକଳେବର ଦାରୁଚୟନ ବିଭ୍ରାଟ, ବ୍ରହ୍ମସ୍ଥାପନ ବିଭ୍ରାଟ, ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିରରେ ନୀତି ବିଭ୍ରାଟ, ସ୍ୱାମୀ ଲକ୍ଷ୍ମଣାନନ୍ଦ ସରସ୍ୱତୀଙ୍କ ହତ୍ୟାକାରୀଙ୍କୁ ଗିରଫ କରିବାରେ ଶିଥିଳତା, ବ୍ୟାପକ ଗୋ-ଚାଲାଣ ଆଦି ଘଟଣା ସରକାରଙ୍କ ଅସଲ ମୁଖା ଖୋଲିଦେଇଛି ବୋଲି ସେମାନେ ଅଭିଯୋଗ କରିଛନ୍ତି ।

ସରକାର ମଠ ମନ୍ଦିର ଗୁଡିକ ଭାଙ୍ଗୁଥିବା ବେଳେ ରାସ୍ତା ଅବରୋଧ କରିଥିବା ଅଣହିନ୍ଦୁ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଧର୍ମପୀଠ ଗୁଡିକ ଭାଙ୍ଗିବା ତ ଦୂରର କଥା ସେମାନଙ୍କୁ ନୋଟିସ୍ ମଧ୍ୟ ଦେଉ ନାହାଁନ୍ତି । ପ୍ରତିଦିନ ହଜାର ହଜାର ଗୋମାତାଙ୍କୁ କଂସେଇମାନେ ବଡ ବଡ ଟ୍ରକରେ ଭର୍ତ୍ତିକରି ହଲାଲ ପାଇଁ ଅନ୍ୟ ରାଜ୍ୟକୁ ନେଉଛନ୍ତି ।

ବାରମ୍ବାର ପୁଲିସ ଏବଂ ପ୍ରଶାସନକୁ ଏ ବିଷୟରେ ଜଣାଇଲେ ମଧ୍ୟ କୌଣସି ପ୍ରତିକାର ହେଉନାହିଁ । ଜାଣିଶୁଣି ହିନ୍ଦୁ ସଂସ୍କୃତିର ପ୍ରାଣକେନ୍ଦ୍ର ମଠ, ମନ୍ଦିର, ଗୋମାତା ଉପରେ ଆଘାତ କରାଯାଉଛି । ଏହା ରାଜ୍ୟର କୋଟି କୋଟି ହିନ୍ଦୁଙ୍କ ଭାବାବେଗକୁ ଆଘାତ କରିଛି ବୋଲି ବକ୍ତାମାନେ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ।

ମଞ୍ଚର ସଂରକ୍ଷକ ସ୍ୱାମୀ ଜୀବନ ମୁକ୍ତାନନ୍ଦ ଗିରିଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଆବହକ ଶ୍ରୀ ଅରୁଣ କୁମାର ପଣ୍ଡା, ସ୍ୱାମୀ ପ୍ରାଣରୂପା ନନ୍ଦ ସରସ୍ୱତୀ,ସଂଯୋଜକ ବିନୟ କୁମାର ଭୂୟାଁ , ପ୍ରମୋଦ କୁମାର ଦାଶ ପ୍ରଭୃତି ମହାମାନ୍ୟ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କୁ ଭେଟି ଉପରୋକ୍ତ ଦାବି ସମ୍ବଳିତ ସ୍ମାରକ ପତ୍ର ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲ ।

ମଞ୍ଚ ତରଫରୁ ଶହଶହ ସାଧୁସନ୍ଥ ଓ ହଜାର ହଜାର ଜନତାଙ୍କୁ ନେଇ ଏକ ବିଶାଳ ଶୋଭାଯାତ୍ରା ସହର ପରିକ୍ରମା କରିଥିଲା । ଏହି ଶୋଭାଯାତ୍ରା ରାଷ୍ଟ୍ରଭାଷା ପ୍ରଚାର ସମିତି ପଡିଆରୁ ବାହାରି ବୁଦ୍ଧ ମନ୍ଦିର, ପ୍ରଦର୍ଶନି ପଡିଆ, ଶ୍ରୀରାମ ମନ୍ଦିର, ଶ୍ରୀୟାଛକ, ଗିରିଦୁର୍ଗାଛକ ଓ ମାଷ୍ଟରକ୍ୟାଣ୍ଟିନ ହୋଇ ସଭାସ୍ଥଳ ଲୋୟର ପିଏମ୍ଜି ଠାରେ ପହଁଚି ଥିଲା ।

ପଥ ମଧ୍ୟରେ ବହୁ ସ୍ଥାନରେ ନଗର ବାସୀଙ୍କ ତରଫରୁ ଏହି ଶୋଭାଯାତ୍ରାରେ ଯାଉଥିବା ଜନତାଙ୍କୁ ଧୂପ,ଦୀପ, ଫୁଲ ଚନ୍ଦନ ଦେଇ ସ୍ୱାଗତ କରାଯାଇଥିଲା ।

ଓଡିଶା ଡଟ କମ