କଳା ଓ ସଂସ୍କୃତି

ଭୁବନେଶ୍ୱର, ଡିସେମ୍ବର ୨୨(ଲୋକାଲ ୱାୟାର): ଭୁବନେଶ୍ୱରର ଜନତା ମୈଦାନରେ ଚାଲିଥିବା ତୋଷାଳି ମେଳାରେ ରବିବାର ହସ୍ତତନ୍ତ ପୋଷାକ ପ୍ରତି ଲୋକଙ୍କ ଜାଗରିକତା ସୃଷ୍ଟି ନିମନ୍ତେ ବୟନିକା ପକ୍ଷରୁ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଫେସନ ସୋ ଲୋକଙ୍କ ମନ ମୋହିଥିଲା ।

ହସ୍ତତନ୍ତ, ବୟନ ଓ ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ବିଭାଗ, ଏନଆଇଏଫଟି, ସିଡାକ୍ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରାୟୋଜିତ ତଥା ବୟନିକା ପକ୍ଷରୁ ଆୟୋଜିତ ଫେସନ ସୋ’ରେ ୧୩ ଜଣ ମଡେଲ ବୟନିକା ପ୍ରସ୍ତୁତ ଇକତ୍, ବୋମକାଇ, ଖଣ୍ଡୁଆ, କୋଟପାଡ଼ ଓ ଡଙ୍ଗରିଆ, ଟସର ଶାଢ଼ି ପରିଧାନପୂର୍ବର୍କ ର‌୍ୟାମ୍ପରେ ଅଂଶ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।

ବୟନିକା ଓ ଏନଆଇଏଫଟି ଆଲମୁନିଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରସ୍ତୁତ ଡିଜାଇନର ପୋଷାକ ପରିଧାନ କରି ଏହି ମଡେଲ ମାନେ ଓଡ଼ିଶା ହସ୍ତତନ୍ତର ଡିଜାଇନ ପୋଷାକ ଦର୍ଶକମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ ।

ହସ୍ତତନ୍ତ, ବୟନ ଓ ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ବିଭାଗର ଯୁଗ୍ମ ସଚିବ ଅଞ୍ଜନା ପଣ୍ଡା ଓ ତାଙ୍କ ଟିମ୍ ଏହି ଫେସନ୍ ସୋ’ର ପରିକଳ୍ପନା କରିଥିଲେ ।

ପାରମ୍ପରିକ ଓ ଆଧୁନିକ ତଥା ଭାରତୀୟ ଏବଂ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଶୈଳୀରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଏହି ପୋଷାକ ଗୁଡ଼ିକୁ ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ପରିଚିତି ଦେବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଆୟୋଜିତ ଏହି ଫେସନ ସୋ’ କୁ ଶୁଭମ ଓ ଜାଗୃତି ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିବା ବେଳେ ପ୍ରଶାନ୍ତ ଏହାର କୋରିଓଗ୍ରାଫି କରିଥିଲେ ।

ରବିବାର ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ସାଂସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁ ବୟନ ଶିଳ୍ପ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ତଥା ବୟନିକାର ପରିଚାଳନା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଜ୍ୟୋତିପ୍ରକାଶ ଦାସ ପ୍ରଦୀପ ପ୍ରଜ୍ୱଳନ କରି ଉଦଘାଟନ କରିଥିଲେ ।

ଫେସନ ସୋ’ର କଳାକାର, କୋରିଓଗ୍ରାଫର ଏବଂ ସାଂସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର କଣ୍ଠଶିଳ୍ପୀଙ୍କୁ ଉତ୍ତରୀୟ ଏବଂ ବୃକ୍ଷ ପ୍ରଦାନ କରି ସମ୍ମାନିତ କରାଯାଇଥିଲା ।

ଲୋକାଲ ୱାୟାର

ପୁରୀ, ଫେବ୍ରୁଆରୀ ୧୦(ଲୋକାଲ ୱାୟାର): ବିଶ୍ୱ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ରଥଯାତ୍ରା ପାଇଁ ରବିବାର ଶ୍ରୀପଞ୍ଚମୀ ଅବସରରେ ବଡ଼ଦାଣ୍ଡରେ ରଥ ନିର୍ମାଣର ପ୍ରଥମ ପରମ୍ପରା ସ୍ୱରୂପ ରଥକାଠ ଅନୁକୂଳ ପୂଜା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିବା ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ପ୍ରଶାସନର ଜଣେ ଅଧିକାରୀ କହିଛନ୍ତି ।

ବଡ଼ଦାଣ୍ଡସ୍ଥିତ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ସମ୍ମୁଖ ରଥଖଳାରେ ୩ଖଣ୍ଡ ଧଉରା କାଠର ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା ହୋଇଥିଲା ।

ଚୂନପାଣିରେ ରଥଖଳାକୁ ପବିତ୍ର କରିବା ପରେ କାଠ ୩ଟିକୁ ମାଜଣା କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଗଜପତି ମହାରାଜା ଦିବ୍ୟସିଂହ ଦେବଙ୍କ ରାଜଗୁରୁ ଓ ପୁରୋହିତ ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା କରିଥିଲେ ।

ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ, ଶ୍ରୀପଞ୍ଚମୀ ଅବସରରେ ରଥ ନିର୍ମାଣର ପ୍ରଥମ ପରମ୍ପରା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥାଏ । ନୟାଗଡ଼ ବନଖଣ୍ଡରୁ ପ୍ରଥମ ଦଫାରେ ଏହି କାଠ ସମେତ ମୋଟ ୫୭ଖଣ୍ଡ କାଠ ଆସିଥିଲା ।

କାଠ ଅନୁକୂଳ ଅବସରରେ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ଉପମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଶାସକ ତଥା ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲାପାଳ ଜ୍ୟୋତିପ୍ରକାଶ ଦାସ, ଏସପି ଡ଼ା ସାର୍ଥକ ଷଡ଼ଙ୍ଗୀ, ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ବରିଷ୍ଠ ତତ୍ତ୍ୱାବଧାରକ ସୁଦର୍ଶନ ମେକାପଙ୍କ ସମେତ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ଓ ଜିଲ୍ଲା ପ୍ରଶାସନର ଅଧିକାରୀମାନେ ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲେ ।

ଲୋକାଲ ୱାୟାର

ଆମେରିକାର ମଧ୍ୟ ଇଣ୍ଡିଆନାଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ହିନ୍ଦୁ ମନ୍ଦିରରେ ଉତ୍ସାହ ଉଦ୍ଦୀପନା ସହ ରଥଯାତ୍ରା ଜୁଲାଇ ୧୪ ତାରିଖରେ ପାଳିତ ହୋଇଯାଇଛି ।

ଚଳିତ ବର୍ଷକୁ ମିଶାଇ ଆମେରିକାର ଜଗନ୍ନାଥ ଆସୋସିଏସନ ଅଫ ଇଣ୍ଡିଆନା (ଜୟ ) ଆନୁକୁଲ୍ୟରେ ଇଣ୍ଡିଆନାରେ ବସବାସ କରୁଥିବା ଓଡ଼ିଆ ପରିବାରମାନଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ଏହା ହେଉଛି ଚତୁର୍ଥ ରଥ ଯାତ୍ରାର ଆୟୋଜନ ।

ରଥଯାତ୍ରାର ବହୁ ଦିନ ପୂର୍ବରୁ ସପ୍ତାହନ୍ତ ଗୁଡିକରେ ଓ ସନ୍ଧ୍ୟା ସମୟରେ ରଥ ନିର୍ମାଣ, ସାଜସଜ୍ଜ୍ୟା ଓ ନୀତି ନିର୍ଘଣ୍ଟ ଇତ୍ୟାଦି କାର୍ଯ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟକର୍ତ୍ତା ମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।

ମଙ୍ଗଳ ଆରତୀ ଓ ଅନ୍ୟାନ ପୂଜା ଅର୍ଚ୍ଚନା ପରେ ଦିବା ପ୍ରାୟ ୧୧ ଟା ସମୟରେ ପହଣ୍ଡି ବିଜେ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ବିଗ୍ରହ ମାନଙ୍କୁ ପାଲିଙ୍କିରେ ମନ୍ଦିର ଭିତରୁ ପହଣ୍ଡି କରାଇ ରଥକୁ ଅଣାଯାଇଥିଲା ।

ଘଣ୍ଟଘଣ୍ଟା, ମାର୍ଦ୍ଦଳ, ଶଙ୍ଖ , ହୁଳହୁଳି ଓ ଜୟ ଜଗନ୍ନାଥ, ହରିବୋଲ ଧ୍ୱନିରେ ଚତୁର୍ଦିଗ ପ୍ରକମ୍ପିତ ହୋଇ ଥିଲା । ଏଚ.ଟି.ସି.ଆଇ. ର ସଭାପତି ଡ଼କ୍ଟର କୃଷ୍ଣ କୁମାର ପଦ୍ମନାଭନ ଛେରା ପହଁରା କରିଥିଲେ । ଏହା ପରେ ରଥ ଟଣା କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ କିଛି ଦୂରରେ ଥିବା ମାଉସୀ ମା ଘରରେ ଶେଷ ହୋଇଥିଲା । ସେଠାରେ ଶ୍ରୀ ବିଗ୍ରହ ମାନଙ୍କୁ ଅବସ୍ଥାପିତ କରାଯାଇଥିଲା ।

ରଥଯାତ୍ରା ଉପଲକ୍ଷେ ଅନ୍ନ, ଡାଲି, ଘାଣ୍ଟ ତରକାରୀ, ଟମାଟୋ ଖଟା ଓ ଖିରି ଆଦି ଓଡ଼ିଆ ଖାଦ୍ୟ ଭକ୍ତ ମାନଙ୍କୁ ପରଷା ଯାଇଥିଲା । ଭକ୍ତମାନେ ବଡ ଉଲ୍ଲାସରେ ପ୍ରସାଦ ସେବନ କରିଥିଲେ ।

ପ୍ରସାଦ ସେବନ ପରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ସାସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଯଥା ଭଜନ , ଓଡିଶୀ ନୃତ୍ୟ ପରିବେଷଣ, ଓଡ଼ିଆ କବିତା ଆବୃତି ଇତ୍ୟାଦି କରାଯାଇଥିଲ । ଶେଷରେ ଭାରତର ଜାତୀୟ ସଂଗୀତ ଗାନ ପରେ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଶେଷ ହୋଇଥିଲା ।

ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟରୁ ଆସି ଇଣ୍ଡିଆନାଠାରେ ବାସ କରୁଥୁବା ପ୍ରାୟ ୫୦୦ ରୁ ଉର୍ଦ୍ଧ ଭକ୍ତ ରଥଯାତ୍ରାରେ ଯୋଗ ଦେଇ ଶ୍ରୀ ବିଗ୍ରହ ମାନଙ୍କୁ ଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ । ୨୨ ଜୁଲାଇ ପୂର୍ବାହ୍ନ ୧୦ ଟା ରେ ବାହୁଡା ଯାତ୍ରା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆରମ୍ଭ ହେବ ବୋଲି ଏଚ.ଟି.ସି.ଆଇ. ଦ୍ୱାରା ନୀତି ନିର୍ଘଣ୍ଟ ହୋଇଛି |

ନିଜ ଭିଟା ମାଟିରୁ ଯାଇ ସୁଦୂର ଆମେରିକାରେ ରହିଲେ ମଧ୍ୟ ଓଡ଼ିଆ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ସେଠାରେ ମହା ଆନନ୍ଦ ଉଲ୍ଲାସରେ ରଥ ଯାତ୍ରା ପାଳନ କରି ପାରିଥିବାରୁ ନିଜକୁ ଧନ୍ୟ ମନେ କରୁଛନ୍ତି ।

ଏଚ.ଟି.ସି.ଆଇ. କର୍ମକର୍ତ୍ତା ଓ ଜୟ ଗୃପର ମିଳିତ ଆନୁକୂଲ୍ୟରେ ରଥଯାତ୍ର ପାଳନ ସେଠାରେ ରହୁଥିବା ପ୍ରବାସୀ ଭାରତୀୟଙ୍କ ଲାଗି ଏକ ସ୍ମରଣୀୟ ମୁହୂର୍ତ୍ତ ହୋଇ ରହିବ ।

ଓଡିଶା ଡଟ କମ

କେଦାର ମିଶ୍ର

ରଥଯାତ୍ରା ସହିତ ଓଡିଶାର ଜନଜୀବନ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ଭାବ ପ୍ରବଣତାର ଏକ ଦୀର୍ଘକାଲୀନ ଇତିହାସ ରହିଛି । କେବଳ ଧାର୍ମିକ ବା ସାଂସ୍କୃତିକ ଜୀବନବୋଧ ନୁହଁ, ବରଂ ଓଡିଶାର ରାଜନୀତି ଓ ଅର୍ଥନୀତି ସହ ରଥଯାତ୍ରା ର ନିବିଡ ସମ୍ପର୍କ ରହିଛି।

ଅର୍ଥନୈତିକ ଭାବରେ ଏହା ସାମନ୍ତବାଦ କବଳିତ ଓଡିଶାର ସବୁଠୁ ଅଧିକ ତୀର୍ଥ କର ଦେଉଥିବା ଯାତ୍ରା ଭାବେ ପରିଗଣିତ ହେଉଥିଲା । ମୋଗଲ ଓ ମରାଠା ମାନେ ରଥଯାତ୍ରା ସମୟରେ ଯାତ୍ରୀ ମାନଂକ ଠାରୁ ବିପୁଳ କର ଆଦାୟ କରୁଥିଲେ ।

ଅନ୍ୟ ଏକ ଘଟଣା କ୍ରମରେ ଓଡିଶାରେ ନିଜର ରାଜନୈତିକ ପତିଆରା ବରକରାର ରଖିବାକୁ ଖୁର୍ଧା ର ଗଜପତି ରାଜା ମାନେ ମହାପ୍ରଭୁ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ଆଦ୍ୟ ସେବକ ଭାବରେ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ର ମୁଖିଆ ପଦ ମଣ୍ଡନ କରିଥିଲେ।

ଐତିହାସିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ରଥଯାତ୍ରା ସହିତ ରାଜନୈତିକ କ୍ଷମତା ପ୍ରଦର୍ଶନର ଏକ ସୂକ୍ଷ୍ମ ଧାର୍ମିକ ସମ୍ପର୍କ ରହିଆସିଛି ।ରଥଯାତ୍ରାର ଐତିହାସିକ ଓ କିମ୍ବଦନ୍ତି ମୂଳକ ଆଲୋଚନା ରୁ କେତୋଟି ବିଶେଷ ଅନାଲୋଚିତ ତଥ୍ୟ-

୧. ୧୬ଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ରଚିତ କପିଳ ସଂହିତାରେ ମହାପ୍ରଭୁ ଜଗନ୍ନାଥ ନିଜେ ରତ୍ନ ସିଂହାସନ ତ୍ୟାଗ କରି ନିଜ ଭକ୍ତ ମାନଂକୁ ସକଳ ପାପ ତାପରୁ ମୁକ୍ତି ଦେବାକୁ ରଥରେ ବସି ବଡ ଦାଣ୍ଡରେ ବିଜେ କରିବାର ପ୍ରତିଶୃତି ଦେଇଛନ୍ତି । ତେଣୁ ଏହା ମହାପ୍ରଭୁଂକ ନିଜ ଇଚ୍ଛା ର ଯାତ୍ରା ।

ଏହି ଯାତ୍ରା ରେ ଭକ୍ତର ଭୁମିକା ସବୁଠୁ ଆଗରେ । ତେଣୁ ଏହାକୁ ନବଦିନାତ୍ମକ ପତିତପାବନ ଯାତ୍ରା ବୋଲି ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ।

୨. ଶ୍ରୀ ମନ୍ଦିର ଠାରୁ ତିନି କିଲୋମିଟର ଦୂର ଗୁଣ୍ଡିଚା ମନ୍ଦିର କୁ ଶ୍ରୀ ଜଗନ୍ନାଥଂକ ଜନ୍ମବେଦୀ ବୋଲି ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇଥାଏ ।ସ୍କନ୍ଦ ପୁରାଣ ର ଉତ୍କଳ ଖଣ୍ଡରେ ଜଗନ୍ନାଥ ନିଜେ କହୁଛନ୍ତି – ଆଷାଢ଼ ଶୁକ୍ଲ ଦ୍ଵିତୀୟା ଦିନ ଆମ୍ଭଙ୍କୁ ବଳଭଦ୍ର ଓ ସୁଭଦ୍ରାଙ୍କ ସହ ସେଇ ମହାବେଦୀ କୁ ରଥରେ ବସାଇ ଘେନିଯିବ ।

ସେହି ମହାବେଦୀ ଆମ୍ଭର ଆଦ୍ୟ ପୀଠ ଓ ସେଠାରେ ତୁମେ ରାଜା ଇନ୍ଦ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ଣ ହଜାରେ ଅଶ୍ଵମେଧ ଯଜ୍ଞ କରିଛ । (ଉତ୍କଳ ଖଣ୍ଡ-୨୯/୩୪)

୩. କପିଳ ସଂହିତା, ସ୍କନ୍ଦ ପୁରାଣ, ବ୍ରହ୍ମ ପୁରାଣ ଓ ନିଳାଦ୍ରୀ ମହୋଦୟ ଇତ୍ୟାଦି ଗ୍ରନ୍ଥରେ ରଥଯାତ୍ରା ର ପ୍ରାଚୀନ ବିବରଣୀ ଲିଖିତ ହୋଇ ରହିଛି। ସେହି ପରି ମାଦଳା ପାଂଜୀ ରେ ମଧ୍ୟ ରଥ ଯାତ୍ରା ଓ ତାର ବିଭିନ୍ନ ସମୟର ସମସ୍ୟା-ସଂକଟ ବିଷୟରେ ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି।

୪. ପ୍ରଥମ ରଥଯାତ୍ରା ସମ୍ପର୍କିତ ତଥ୍ୟ ମାଦଳା ପାଂଜିରେ କେଶରୀ ବଂଶ ର ଆଲୋଚନା ରୁ ମିଳିଥାଏ ।ମୁରାରୀ କବିଙ୍କର “ଅନର୍ଘ ରାଘବ” ( ଦଶମ ଶତାବ୍ଦୀ ) ନାଟକରେ ମଧ୍ୟ ରଥ ଯାତ୍ରାର ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି । କେତେକଂକ ମତରେ ରଥଯାତ୍ରାରେ ବୌଦ୍ଧ ଓ ଜୈନ ପରମ୍ପରା ଓ କିଛି କିଛି ତନ୍ତ୍ର ପରମ୍ପରାର ପ୍ରଭାବ ରହିଛି ବୋଲି ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।

୫. ଧାର୍ମିକ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ରଥକୁ ଶରୀର ଓ ଚଳନ୍ତି ଦେଉଳ ସହ ତୁଳନା କରାଯାଇଛି । ତେବେ ସାମାଜିକ ଇତିହାସ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏହା ଓଡିଶାର ସବୁଠୁ ବଡ ରାଜନୈତିକ ଯାତ୍ରା । ଏହାର ଏକମାତ୍ର କାରଣ ହେଉଛି ମହାପ୍ରଭୁ ଶହ ଶହ ବର୍ଷ ଧରି ଓଡିଶାର ରାଜାଧିରାଜ ଓ ଓଡିଶାର ଗଜପତି ତାଂକର ରାଉତ ବୋଲି ସ୍ଵୀକାର କରିବା ।

ତେଣୁ ମହାପ୍ରଭୁଂକ ଉପରେ ବାହ୍ୟ ଆକ୍ରମଣକାରୀ ଓ ଲୁଂଠନକାରୀ ସବୁବେଳେ ଦାଉ ସାଧିଛନ୍ତି ।

୬. ଶ୍ରୀ ମନ୍ଦିର ଉପରେ ଯବନ ରକ୍ତବାହୁ ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ତକି ଖାନ୍ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବହୁ ଆକ୍ରମଣକାରୀ ଲୋଳୁପ ନଜର ପକାଇଛନ୍ତି। ତେବେ ୧୬୦୯ ମସିହାରେ ମୋଗଲ ଦରବାରରେ ସେନାପତି ଥିବା ହିନ୍ଦୁ ରାଜପୁତ୍ କେଶୋଦାସ୍ ମାରୋ ରଥଯାତ୍ରା ସମୟରେ ପୁରୀ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲା ।
୭. କେସୋଦାସ ମାରୋ ର ରଥଯାତ୍ରା ଆକ୍ରମଣ ବିଷୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରି ମାଦଳା ପାଂଜୀ ରେ ଲେଖା ଅଛି- “ଏ ମହାରାଜାଂକ ଯାତ୍ରୀ ପଣେ କେଶୋଦାସ ମାରୁ ଆସି ଗୁଣ୍ଡିଚା ଯାତ୍ରା ଦେଖି ଦୁଇ ଦେଉଳ ଧଇଲା ।

ପରମେଶ୍ବର ଗୁଣ୍ଡିଚା ଘରେ ବିଜେ କରିଥିଲେ।ତିନି ରଥ ପୋଡି ଦେଲା ।ଗୁଣ୍ଡିଚା ଘରେ ଅନେକ ମାଇଲା” ରଥ ଯାତ୍ରା ସମୟରେ ଏହା ବୋଧ ହୁଏ ସବୁଠୁ ବଡ ଆକ୍ରମଣ ଯାହା ଜଣେ ହିନ୍ଦୁ ସେନାପତିଂକ ଦ୍ଵାରା ସଂଗଠିତ ହୋଇଥିଲା ।

୮. ସେହିପରି ଗଜପତି ପଦକୁ ନେଇ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ସମୟରେ ଖୁର୍ଧା ଓ ପାରଲାଖେମଣ୍ଡି ରାଜ ପରିବାର ମଧ୍ୟରେ କଳହ ରଥଯାତ୍ରା ସମୟରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି ।

୧୨ ଜୁଲାଇ ୧୭୫୩ ମସିହା ରେ ପାରଳା ରାଜା ଜଗନ୍ନାଥ ନାରାୟଣ ଦେଓ ଓ ତାଂକ ଭାଇ ନିଜକୁ ଗଜପତି ବୋଲି ରଥଯାତ୍ରା ସମୟରେ ଘୋଷଣା କରି ରଥ ଦଖଲ କରି ନେଇଥିଲେ । ସେବାୟତଂକ କୌଶଳ କ୍ରମେ ଖୁର୍ଧା ଗଜପତି ପୁଣି ଶ୍ରୀ ମନ୍ଦିର ଉପରେ ନିଜ ଅଧିକାର ଜାହିର କରିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଥିଲେ।

୯. ୧୮୦୩ ମସିହାରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ମାନେ ଓଡିଶା ଦଖଲ କଲେ ।୧୮୦୪ ରେ କଟକର ଗୋରା କମିଶନର୍ ଜନ ମେଲଭିଲ୍ ରଥଯାତ୍ରା ଦେଖିବାକୁ ଆସି ନିଜ ରିପୋର୍ଟ୍ ରେ ଲେଖିଲେ ଯେ- “ମୁଁ ପୂରୀରେ ପହଂଚିଲା ମାତ୍ରେ ଯାତ୍ରୀ ଓ ସେବାୟତ ମାନେ କରତାଳି ତଥା କୋଳାହଳ ମାଧ୍ୟମରେ ମୋତେ ସ୍ଵାଗତ ଜଣାଇଲେ ।

ଏଥିରୁ ମୋତେ ଲାଗୁଚି ଯେ ସେବାୟତ ଓ ଯାତ୍ରୀଂକ ମନରେ ବ୍ରିଟିଶ୍ ସରକାରଂକ ପ୍ରତି ଉତ୍ତମ ମନୋଭାବ ରହିଛି ।ସୁତରାଂ ଜଗନ୍ନାଥ ରଥଯାତ୍ରା ଯଥାବିଧି ଚାଲୁ ବୋଲି ମୁଁ ଅନୁମୋଦନ କରୁଅଛି।“ ତା’ ପରଠୁ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାର ମନ୍ଦିର ପରିଚାଳନା ରେ ଅନୁପ୍ରବେଶ କରିନାହାନ୍ତି ।

୧୦. ରଥଯାତ୍ରା ର ପରିଚାଳନା ଲାଗି ଗଜପତି ଅମଳରୁ ଆଜି ଯାଏଁ ବହୁ ନିୟମ ଓ ବିଧାନ ଗଢା ହୋଇଛି, ଭଂଗା ମଧ୍ୟ ହୋଇଛି । ତେବେ ରଥଯାତ୍ରା ସହ ସାଧାରଣ ଭକ୍ତଂକ ଆବେଗ ଶହ ଶହ ବର୍ଷ ଧରି ଯେମିତି କି ସେମିତି ରହିଛି। ଏହାହିଁ ରଥଯାତ୍ରାର ସବୁଠୁ ବଡ ସାର୍ଥକତା ।

ସୌଜନ୍ୟ: ଓଡିଶା ଡଟ କମ

ବାହାରିନ (ଓଡିଶା ଡଟ କମ) ବାହାରିନରେ ରହୁଥିବା ପ୍ରବାସୀ ଓଡିଆ ପରିବାର ଇସ୍କନ ସହ ମିଶି ବାହାରିନରେ ଆସନ୍ତା ଜୁଲାଇ ୧୪ରୁ ଚାରି ଦିନ ବ୍ୟାପୀ ଆୟୋଜନ କରୁଛନ୍ତି ରଥ ଯାତ୍ରା । ବାହାରିନ ଓଡିଆ ସମାଜର ମହେଶ ପ୍ରସାଦ ଦାଶ ଓଡିଶା ଡଟ କମକୁ ଏହା ଜଣାଇ ଛନ୍ତି।

ଓଡିଶା ଡଟ କମ

ଭୁବନେଶ୍ୱର, ୩।୭।୨୦୧୮: ପବିତ୍ର ରଥଯାତ୍ରା ଅବସରରେ ପୃଥିବୀର ବିଭିନ୍ନ କୋଣରୁ ହଜାର ହଜାର ଭକ୍ତ ଓ ପର୍ୟ୍ୟଟକ ପ୍ରତିବର୍ଷ ପୁରୀ ଆସିଥା’ନ୍ତି। ତେବେ ଅନେକ ଭକ୍ତ ପୁରୀ ଆସି ନ ପାରିଲେ ବିଭିନ୍ନ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ ମିଡିଆ ମାଧ୍ୟମରେ ଏହି ଯାତ୍ରା ଦେଖିବାର ସୁଯୋଗ ପାଇଥା’ନ୍ତି।

ତେଣୁ ଚଳିତ ରଥଯାତ୍ରା ଅବସରରେ ପୃଥିବୀର ବିଭିନ୍ନ କୋଣରେ ରହୁଥିବା ବିଭିନ୍ନ ଭାଷାଭାଷୀ ଭାରତୀୟଙ୍କ ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶାଲାଇଭ୍‌ ପକ୍ଷରୁ ଏକ ହିନ୍ଦୀ ୱେବ ସିରିଜର ପ୍ରସାରଣ କରାଯାଉଛି।

ଭାରତରେ ଏବଂ ବିଦେଶରେ ହିନ୍ଦୀ ଭାଷା କହୁଥିବା ଓ ବୁଝୁଥିବା ଦର୍ଶକମାନଙ୍କୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଏହି ସିରିଜ ‘ଶ୍ରୀ ଜଗନ୍ନାଥ କଥା’ର ପ୍ରସାରଣ କରାଯାଇଛି। ଜଗନ୍ନାଥ ସଂସ୍କୃତି ବିଶାରଦ ଅଶୋକ ପାଣ୍ଡେ ଶ୍ରୀ ମନ୍ଦିର, ଶ୍ରୀ ଜଗନ୍ନାଥ ଏବଂ ଏହି ଅନନ୍ୟ ପରମ୍ପରାର ବିଭିନ୍ନ ଦିଗକୁ ନେଇ ୧୮ଟି ବିଷୟରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି।

ତା’ ମଧ୍ୟରେ ରହିଛି ଶ୍ରୀ ଜଗନ୍ନାଥ ସଂସ୍କୃତି, ରଥନିର୍ମାଣର ଇତିହାସ, ନବକଳେବର, ଶ୍ରୀ ଗୁଣ୍ଡିଚା ଯାତ୍ରା, କୋ‍ଇଲି ବୈକୁଣ୍ଠ ଆଦି ବିଷୟର ତାତ୍ପର୍ୟ୍ୟ। ଶ୍ରୀ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ଭକ୍ତ, ଗବେଷକ, ସାଧାରଣ ପାଠକ ଏବଂ ଗଣମାଧ୍ୟମ ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ତଥ୍ୟଭିତ୍ତିକ ହୋ‍ଇପାରିବ।

ଏହି ଭିଡିଓଗୁଡ଼ିକ ଓଡ଼ିଶାଲାଇଭର ୟୁଟ୍ୟୁବ ଚ୍ୟାନେଲରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରାଯିବା ସହ ଏହାର ବିଭିନ୍ନ ଅନଲାଇନ ଓ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆରେ ପ୍ରସାରଣ ଫଳରେ ଓଡ଼ିଶା ବାହାରର ବହୁ ଦର୍ଶକଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିପାରିଛି।

“ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ ମିଡିଆ ଧାରାରେ ଆଜି ଆମେ ଆଉ କେତେ ପାଦ ଆଗେଇ ଯାଇ ଡିଜିଟାଲ ଓ ମୋବାଇଲ ମିଡିଆ ଯୁଗରେ ପହଞ୍ଚିଛୁ। ଆମ ସମୟର ପାଠକ ଓ ଦର୍ଶକମାନଙ୍କ ହାତମୁଠାରେ ଥିବା ମୋବାଇଲ ପାଲଟିଛି ସବୁଠୁ ବଡ଼ ମାଧ୍ୟମ।

ତେଣୁ ଏହି ଡିଜିଟାଲ ମିଡିଆର ସୁଯୋଗ ନେଇ ହିନ୍ଦୀ ଭାଷାରେ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ କଥା ପହଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶାଲାଇଭ ପକ୍ଷରୁ ଉଦ୍ୟମ କରାଯାଇଛି”, କହିଛନ୍ତି ଚ୍ୟାନେଲର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଓ ମୁଖ୍ୟ ସମ୍ପାଦକ ନୀଳାମ୍ବର ରଥ।

ପ୍ରତିବର୍ଷ ଭଳି ଓଡ଼ିଶାଲାଇଭ ପକ୍ଷରୁ ରଥଯାତ୍ରାର ପ୍ରମୁଖ କାର୍ୟ୍ୟକ୍ରମର ଲାଇଭଷ୍ଟ୍ରିମିଂ କରାଯାଉଛି। ତା’ ମଧ୍ୟରେ ରହିଛି ଗୁଣ୍ଡିଚା ଯାତ୍ରା (୧୪ ଜୁଲାଇ), ବାହୁଡ଼ା ଯାତ୍ରା (୨୨ ଜୁଲାଇ), ସୁନାବେଶ (୨୩ ଜୁଲାଇ), ଅଧରନୀତି (୨୪ ଜୁଲାଇ) ଏବଂ ନୀଳାଦ୍ରିବିଜେ (୨୫ ଜୁଲାଇ)।

ଓଡ଼ିଶାଲାଇଭର ୟୁଟ୍ୟୁବ ଚ୍ୟାନେଲ ଏବଂ ନ୍ୟୁଜ ପୋର୍ଟାଲରେ ଏହି ଲାଇଭ୍‍ କାର୍ୟ୍ୟକ୍ରମ ପ୍ରସାରିତ ହେବ ବୋଲି ଚ୍ୟାନେଲର ମୁଖ୍ୟ କାର୍ୟ୍ୟନିର୍ବାହୀ ସୂଚନା ଦେଇଛନ୍ତି।
ଏହି (https://bit.ly/2MysrBT) ଲିଙ୍କରେ କ୍ଲିକ୍‍ କରି ଦର୍ଶକମାନେ ‘ଶ୍ରୀ ଜଗନ୍ନାଥ କଥା’ର ବିଭିନ୍ନ ଅଧ୍ୟାୟ ଦେଖିପାରିବେ।

ଭୁବନେଶ୍ୱର, ୨୮।୬।୨୦୧୮: ପବିତ୍ର ରଥଯାତ୍ରା ଅବସରରେ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆରେ ଏକ ଭକ୍ତିର ବାତାବରଣ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ପାଇଁ ଆଗେଇ ଆସିଛି ଓଡ଼ିଶାର ଆଗଧାଡ଼ିର ଡିଜିଟାଲ ପୋର୍ଟାଲ ଓଡ଼ିଶାଲାଇଭ୍‍।

ସ୍ନାନ ପୂର୍ଣ୍ଣିମାଠାରୁ ନୀଳାଦ୍ରି ବିଜେ ପର୍ୟ୍ୟନ୍ତ ୨୮ ଦିନର ଅବଧି ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତିଦିନ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ଭକ୍ତି ସଙ୍ଗୀତ ଓଡ଼ିଶାଲାଇଭ୍‍‍ର ଫେସବୁକ ପେଜରେ ପୋଷ୍ଟ କରାଯାଉଛି। ତା’ ସାଙ୍ଗକୁ ଏହି ଲୋକପ୍ରିୟ ଭଜନ ଓ ଜଣାଣଗୁଡ଼ିକୁ ୟୁଟ୍ୟୁବ୍‍, ଟୁଇଟର, ଇନଷ୍ଟାଗ୍ରାମ ଆଦି ସୋସିଆଲ ଚ୍ୟାନେଲ ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରସାର କରାଯାଉଛି।

ଓଡ଼ିଶାଲାଇଭର ଏହି ଭକ୍ତି ସଙ୍ଗୀତ ପ୍ରସାର ଅଭିଯାନର ନାଁ ରହିଛି ‘ହେ ଚକାନୟନ’। ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଭଜନ ଗାୟିକା ଶାନ୍ତିଲତା ବାରିକ ଛୋଟରାୟଙ୍କ କ୍ଲାସିକ ଉପସ୍ଥାପନା ‘ହେ ଚକାନୟନ’ ସ୍ନାନ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ଦିନ ଆରମ୍ଭ ହୋ‍ଇଥିବା ଏହି ଅଭିଯାନରେ ସ୍ଥାନ ପାଇଛି।

‘ହେ ଚକାନୟନ’ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ଅଭିଯାନ ଅବସରରେ ଓଡ଼ିଶାଲାଇଭ ପକ୍ଷରୁ ବଛାବଛା ଭଜନ ଓ ଜଣାଣ ଦର୍ଶକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଉପସ୍ଥାପନ କରାଯାଉଛି। ତା’ ମଧ୍ୟରେ ରହିଛି ‘ଜଗବନ୍ଧୁ ହେ ଗୋସାଇଁ’, ‘ଚନ୍ଦନ ଲାଗି ସମୟେ ଚିତ୍ତ ଚିନ୍ତାମଣିକି’, ‘ବାଲିରେଣୁ ମହାବନ୍ଧ ସୁଜନେ ହେ’, ‘ସେ ତ ଭକତ ଭାବରେ ବନ୍ଧା’, ‘ଭୁଜ ତଳେ ମୋତେ ରଖ ମହାପ୍ରଭୁ’, ‘ଚକାନୟନକୁ ପତିତ କେହି’।

ଏହିସବୁ ଲୋକପ୍ରିୟ ଭକ୍ତି ସଙ୍ଗୀତଗୁଡ଼ିକୁ ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ଗାଇଛନ୍ତି ଶାନ୍ତିଲତା ବାରିକ ଛୋଟରାୟ, ମନ୍ମଥ ମିଶ୍ର, ସୁସ୍ମିତା ଦାସ, ଅରବିନ୍ଦ ମୁଦୁଲି, ବିଜୟ ଜେନା, ମହାପ୍ରସାଦ କର, ସୁଧା ମିଶ୍ର, ନମ୍ରତା ମହାନ୍ତି, ସୌରଭ ନାୟକଙ୍କ ଭଳି ପ୍ରସିଦ୍ଧ କଳାକାରମାନେ। ସୋସିଆଲ ମିଡିଆରେ ଦର୍ଶକମାନେ ଏହି ଲୋକପ୍ରିୟ ଭକ୍ତିଗୀତଗୁଡ଼ିକୁ ଶୁଣିବା ସହ ନିଜର କମେଣ୍ଟ ଦେଇପାରିବେ। ଏଗୁଡ଼ିକ ସେୟାରକରି ଅଧିକ ଦର୍ଶକଙ୍କ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶାଲାଇଭ୍‍ ପ୍ରସାରଣ ବିଭାଗ ପକ୍ଷରୁ ଅନୁରୋଧ କରାଯାଇଛି।

“ଦେଶବିଦେଶରେ ଥିବା ଓଡ଼ିଆ ଶ୍ରୋତା ବିଶେଷକରି ଜଗନ୍ନାଥ ଭକ୍ତିସଙ୍ଗୀତକୁ ଖୋଜୁଥିବା ଗୀତ ରସିକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ଏକ ସୁନ୍ଦର ସୁଯୋଗ ହେବ”, କହିଛନ୍ତି ଓଡ଼ିଶାଲାଇଭର ସମ୍ପାଦକ ନୀଳାମ୍ବର ରଥ। ଏହାଛଡ଼ା ପ୍ରତିବର୍ଷ ଭଳି ଓଡ଼ିଶାଲାଇଭ୍‌ ରଥଯାତ୍ରା ସମୟରେ ବିଭିନ୍ନ କାର୍ୟ୍ୟକ୍ରମର ବ୍ୟାପକ ପ୍ରସାର କରିବା ସହ ପୁରୀରୁ ଶ୍ରୀଗୁଣ୍ଡିଚା, ବାହୁଡ଼ା, ସୁନାବେଶ, ଅଧରନୀତି ଏବଂ ନୀଳାଦ୍ରିବିଜେ ନୀତିର ସିଧା ପ୍ରସାରଣ କରିବାକୁ ଯାଉଛି ବୋଲି ଶ୍ରୀ ରଥ ସୂଚନା ଦେଇଛନ୍ତି।

ଓଡିଶା ଡଟ କମ

ଭୁବନେଶ୍ୱର, ଜୁନ ୨୮ (ଓଡିଶା ଡଟ କମ ) ଭାରତୀୟ ସାଂସ୍କୃତିକ ସମ୍ବନ୍ଧ ପରିଷଦ ଓ ରାଜ୍ୟ ସଂସ୍କୃତି ବିଭାଗର ମିଳିତ ଆନୁକୁଲ୍ୟରେ ଆୟୋଜିତ ହରାଇଜନ ସିରିଜ ଅନ୍ତର୍ଗତ ସଂଧ୍ୟା ଅଧିବେଶନରେ ସୃଜନର ଶିଳ୍ପୀ ଓ ଗୁରୁ ରତିକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ରଙ୍କ ଓଡ଼ିଶୀ ନୃତ୍ୟ ପରିବେଷଣ ଦର୍ଶକଙ୍କୁ ବାନ୍ଧି ରଖିଥିଲା ।

ନୃତ୍ୟର ଆଦ୍ୟ ଚରଣରେ ସୃଜନର ଶିଳ୍ପୀ ମଞ୍ଚସ୍ଥ କରିଥିଲେ ବିନାୟକ ସ୍ମରଣେ । ବିଘ୍ନ ବିନାଶକବିନାୟକଙ୍କ ଅର୍ଚ୍ଚନାରେ ଏହା ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥିଲା । ପରେ ପରେ ନୃତ୍ୟ ସର୍ଜନାର ଶାସ୍ତ୍ରୀୟତାକୁ ନେଇଆସିଥିଲେ ନୃତ୍ୟ ରଚନା ସିନ୍ଥେସିସ ।

ଏହା ପରେ ତୁଳସୀଦାସକୃତ ରାମରଚିତ ମାନସଗ୍ରନ୍ଥ ଆଧାରିତ ଶବରୀ ଚରିତ୍ରର ନିଖୁଣ ଅଭିନୟକୁ ବାଢି ଦେଇ ସମର୍ପଣର ଚିତ୍ର ଆଙ୍କିଥିଲେ ଗୁରୁ ରତିକାନ୍ତ  ମହାପାତ୍ର । ଶିବ ତତ୍ତ୍ୱ ଓ ଶକ୍ତି ତତ୍ତ୍ୱର ମିଳିତ ପ୍ରକାଶକୁ ନେଇ ମଞ୍ଚସ୍ଥ ହୋଇଥିଲା ଅର୍ଦ୍ଧନାରୀଶ୍ୱର । ଅନ୍ତିମ ପ୍ରସ୍ତୁତିରେ ରହିଥିଲା ବନ୍ଦେ ମାତରମର ନୃତ୍ୟାଭିନୟ ।

ସନ୍ଧ୍ୟାର ଅତିଥିମାନେ ଥିଲେ ଓପାଲୀ ଅପରାଜିତା; ଭାରତୀୟ ସାଂସ୍କୃତିକ ସମ୍ବନ୍ଧ ପରିଷଦର ଆଞ୍ଚଳିକ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ବଳିଆର ସିଂହ ନେଗୀ; ଭୁବନେଶ୍ୱର ମ୍ୟୁଜିକ ସର୍କଲର ଖୀରୋଦ ପଟ୍ଟନାୟକ  । କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ପରିଚାଳନା କରିଥିଲେ ଡ଼. ମୃତ୍ୟୁଞ୍ଜୟ ରଥ ।

ଓଡିଶା ଡଟ କମ

 

ଏହା ‘ଓଡ଼ିଆ’ର ଦୋଷ ନୁହେଁ, ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ଦୋଷ । ଜଣେ ଓଡ଼ିଆର ଦୋଷ ନୁହେଁ, ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ଦୋଷ । ସ୍ୱାଭିମାନହୀନ ଏକ ଜାତି ମଝିରେ ମଝିରେ ଏମିତି ଝଟ୍କା ପାଏ, ରୁଷ୍ଟ ହୁଏ, ପୁଣି ଶୋଇ ପଡ଼େ ।

ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଓ ସଂସ୍କୃତିର ପ୍ରଦୂଷଣ ସୋନା ମହାପାତ୍ରଙ୍କଠାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇନାହିଁ । ସୋନା ମହାପାତ୍ରଙ୍କଠାରେ ମଧ୍ୟ ତାହାର ଶେଷ ହେବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ ।

ଭକ୍ତ ସାଲବେଗଙ୍କ ଆହେ ନୀଳ ଶଇଳ ଭଜନକୁ ସୋନା ଯେପରି ଶାବ୍ଦିକ ବିକୃତି ସହିତ ଗାଇଛନ୍ତି ତାହା ନିଶ୍ଚୟ ନିନ୍ଦନୀୟ । କିନ୍ତୁ ଏଭଳି ଶାବ୍ଦିକ ବିକୃତି କେବଳ ସୋନାଙ୍କର କପି ରାଇଟ୍ ନୁହେଁ ।

ଓଡ଼ିଶାର ଅଧିକାଂଶ ସହରୀ, ବିଶେଷକରି ଇଂରାଜୀ ମାଧ୍ୟମରେ ଶିକ୍ଷାଲାଭ କରିଥିବା ପ୍ରତିଟି ପରିବାରରେ ଦେହସୁହା ହୋଇଗଲାଣି । ଏହା ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତ ଓ ଶିକ୍ଷିତର ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଭାବେ ବିବେଚିତ ହେଉଛି ।

ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କୁ ଜଗର୍ନାଥ କହିବା ଯେମିତି ଓଡ଼ିଆରେ ଦୋଷାବହ ବାପାଙ୍କୁ ଡାଡ ବା ଡେଡ୍ କହିବା ମଧ୍ୟ ସେହିପରି ଭାଷା ଓ ସଂସ୍କୃତିର ପ୍ରଦୂଷଣ । ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତ ଓ ଶିକ୍ଷିତ ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ଘରେ କେହି ନିଜ ପିଲାଙ୍କର ଏପରି ସମ୍ବୋଧନକୁ ବିରୋଧ କରନ୍ତି କି? ଭୁବନେଶ୍ୱରକୁ ଭୁନେଶ୍ୱର, କଟକକୁ କଟ୍ଟକ୍, ଯାଜପୁରକୁ ଯାସପୁର କହିବା ଲୋକମାନେ ମଧ୍ୟ ଓଡ଼ିଆ ।

ଘରକୁ ଭିଲ୍ଲା ବା ବାଙ୍ଗେ୍ଲା, କଂକ୍ରିଟ ବସାକୁ ଫ୍ଲାଟ୍, ରାସ୍ତାକୁ ରୋଡ଼, ରାଜପଥକୁ ହାଇୱେ ଭାବେ ଲୋକପ୍ରିୟ କରିଥିବା ଓଡ଼ିଆମାନେ ଆଧୁନିକ ବିକାଶର ପ୍ରତିଟି ପାହାଚ ଦେଇ ନିଜର ଜାତୀୟତା ହରେଇ ଚାଲିଛନ୍ତି ।

ଭଲ ପାଉଥିବା ଲୋକର ଭୁଲ ବା ଭଲ ପାଉଥିବା ଭାଷା ଓ ସଂସ୍କୃତିର ଦୋଷତ୍ରୁଟିକୁ ନଦେଖିପାରିବା କିମ୍ବା ତା’ ବିରୋଧରେ ନିର୍ଣ୍ଣାୟକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପ୍ରକାଶ ନକରିବା ଓଡ଼ିଆଙ୍କର ଚିରନ୍ତନ ଅଭ୍ୟାସ, ଏହା ସେମାନଙ୍କର ଡିଏନଏ ।

ସବୁ ସହ୍ୟ କରିବାର ଏଇ ଗୁଣସୂତ୍ର ଯୋଗୁଁ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରତିଟି ସହରରେ ଏବେ ଇଂରାଜୀ ଫଳକର ପ୍ରାବଲ୍ୟ । ରାସ୍ତାଘାଟ, ଦୋକାନବଜାର, ସିରସ୍ତାଦପ୍ତର ସବୁଠି ଏବେ ଇଂରାଜୀର ପ୍ରାବଲ୍ୟ, ଠିକ ଯେମିତି ଦିନେ ପାର୍ସୀର ପ୍ରାବଲ୍ୟ ଥିଲା ।

ନିଜକୁ ଛାଡ଼ି ଅନ୍ୟକୁ ଗ୍ରହଣ କରିବା ଓ ଅନୁସରଣ କରିବାର ଏଇ ଗୁଣ ଯୋଗୁଁ ଅନେକ ସମୟରେ ଗାଁ କନିଆମାନେ ସିଙ୍ଘାଣିନାକୀ ହୋଇଯାଆନ୍ତି ଓ ସିଙ୍ଘାଣିନାକୀମାନେ ସୁତୁରୀ ସୁନ୍ଦରୀ ଭଳି ବୋଧ ହୁଅନ୍ତି!

ଏହି ଗୁଣସୂତ୍ରର ଅନ୍ୟ ପ୍ରକାର ଉତ୍ତରଣ ହେଉଛି ବିଶ୍ୱପ୍ରେମ, ବାତ୍ସଲ୍ୟ ମମତା, ଭଲ ପାଇବାର ସର୍ବଂସହା ପ୍ରବୃତ୍ତି । ଏହି ପ୍ରେମ ଓ ପ୍ରବୃତ୍ତି ଭିତରେ ପଡ଼ି ଜଗନ୍ନାଥ ଜଗା ହୋଇଯାଆନ୍ତି, ଜଗା ବି ହୋଇଯାଆନ୍ତି ଜଗୁନି! କଳା ଠାକୁର କାଳିଆ ସାଆନ୍ତରେ ଏବଂ କାଳିଆ ସାଆନ୍ତ କାଳିଆ ହାତୀରେ ପରିଣତ ହେବା ମଧ୍ୟ ଏଇ ପ୍ରେମ ଓ ପ୍ରବୃତ୍ତିର ପରିପ୍ରକାଶ ।

ଓଡ଼ିଆମାନେ ତାଙ୍କୁ କାଳସର୍ପ ଭାବେ ସମ୍ବୋଧନ କରିପାରନ୍ତି । ଏପ୍ରକାର ଭଲ ପାଇବା ବୋଧହୁଏ ଓଡ଼ିଶାର ଏକ ଅନନ୍ୟ ସଭ୍ୟତାଗତ ପରମ୍ପରା ।ଏ ପ୍ରକାର ଭାବ କିମ୍ବା ଅଭାବ(?) ବୋଧରୁ ଗଣମାଧ୍ୟମରେ ଅବିନାଶମାନେ ଅଭିନାଶ, ବିନୀତମାନେ ଭିନୀତ, ଅମୃତାମାନେ ଅମ୍ରିତା, କୃଷ୍ଣମାନେ କ୍ରୀଷ୍ଣା ଓ ଲକ୍ଷ୍ମୀମାନେ ଲକ୍ସମୀରେ ନାମାନ୍ତରିତ ହୋଇଯାଆନ୍ତି ।

ଏଭଳି ସାମାଜିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ସ୍ଖଳନ କିମ୍ବା ବିବର୍ତ୍ତନ ଭିତରେ ମତ୍ତ କେତେବେଳେ ମାତ୍ତ ହୋଇଯାଏ, ଜଣାଣ ବି ଜନନ ପରି ବୋଧହୁଏ! ଅଣଓଡ଼ିଆଙ୍କ ଆଗରେ ନିଜକୁ ଓଡ଼ିଆ ବୋଲି ପରିଚୟ ଦେବାକୁ ଭୟ କିମ୍ବା ଲଜ୍ଜା ଅନୁଭବ କରୁଥିବା ଲୋକମାନେ ଅନେକ ସମୟରେ ପାଟିରେ ଗୁଆ ପୂରେଇ ଭ୍ରଷ୍ଟ ଓ ଖଣ୍ଡି ଓଡ଼ିଆ କହିବାକୁ ବୁଦ୍ଧିମାନର କାମ ଭାବେ ବିବେଚନା କରିଥାନ୍ତି । ଅଥଚ ନିଜ ଉପରକୁ ଆସିଲେ କେହି ଦୋଷ ମୁଣ୍ଡେଇବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ନଥାନ୍ତି ।

ଓଡ଼ିଆମାନେ କହନ୍ତି, ଜଗନ୍ନାଥ ସେମାନଙ୍କର ଆରାଧ୍ୟ ଦେବତା । ସେମାନଙ୍କ ସାମାଜିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ଅସ୍ତିତ୍ୱର ପ୍ରାଣକେନ୍ଦ୍ର । କିନ୍ତୁ ଏଇ ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ଭିତରେ ଅଛନ୍ତି ବାର ଜାତି ତେର ଗୋଲା । ଏମିତିକି ମନ୍ଦିର ଭିତରେ ଛତିଶା ନିଯୋଗ । କାହା ସହିତ କାହାର ପଡ଼େ ନାହିଁ ।

ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କୁ କୁଣ୍ଡାପିଠା ଖୁଆଇ ଓଡ଼ିଆମାନେ କେକ୍ କାଟି ପାରନ୍ତି । ତାଙ୍କୁ ପାଟମଠାର ଧୋତି ସଅଁପି ଓଡ଼ିଆମାନେ ଜିନ୍ସ ଓ ଜ୍ୟାକେଟ ପିନ୍ଧି ପାରନ୍ତି । ତାଙ୍କ ମୁଣ୍ଡରେ ଟାହିଆ ବାନ୍ଧି ଓଡ଼ିଆମାନେ ଇଂଲିଶ ଟୋପି ଚଢ଼େଇ ବୁଲନ୍ତି ।

ତାଙ୍କ ରତ୍ନ ଭଣ୍ଡାର ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଛି କି ନାହିଁ ଯାଞ୍ଚ ନକରି ନିଜ ସିନ୍ଦୁକ ଭରିବାକୁ ଭଲ ପାଉଥିବା ଲୋକମାନେ ଭାତ ଶୁଖେଇ ନିର୍ମାଲ୍ୟ କରି ବିକନ୍ତି । ଆନନ୍ଦ ବଜାରରେ ଚାଣ୍ଡାଳୁ ବ୍ରାହ୍ମଣଯାଏ ଏକାଠି ହୋଇ ନିଜନିଜ ଅଇଁଠା ଖାଇବାର ଭାକ୍ତିକ ଶୁଦ୍ଧତାର ପ୍ରଚାର କରୁଥିବା ଲୋକମାନେ ଅବଢ଼ା ମାରା ହୋଇଗଲା|

ବୋଲି ପ୍ରଚାର କରି ହଜାର ହଜାର ଲୋକଙ୍କ ଖାଦ୍ୟକୁ କୋଇଲି ବୈକୁଣ୍ଠରେ ପୋତି ଦିଅନ୍ତି । ନିରାମିଷ ଓ ସାତ୍ତ୍ୱିକ ଆହାର ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କର ପ୍ରିୟ ବୋଲି ପ୍ରଥା ବାନ୍ଧି ନିଜେ ମତ୍ସ୍ୟାଦି ଆମିଷକୁ ସଂସ୍କୃତିର ଖାଦ୍ୟ ଭାବେ ପ୍ରଚାର କରନ୍ତି ।

ଏଭଳି ଏକ ପ୍ରତାରଣାପୂର୍ଣ୍ଣ ସମାଜ ଓ ସଭ୍ୟତାରେ ଗୋଟିଏ ସୋନା କାହିଁକି ହଜାର ହଜାର ସୋନା ଜନ୍ମ ନେଇପାରନ୍ତି । ପ୍ରତି ଗାଁରେ, ପ୍ରତି ଗଳିରେ, ପ୍ରତି ସହରରେ ପ୍ରତି କଲୋନିରେ ବଢ଼ୁଥିବା ଏଇପରି ସୋନାମାନେ ହୋଇପାରନ୍ତି ଓଡ଼ିଶାର ଭୋଟର, ଯେଉଁମାନେ ଜଗନ୍ନାଥ ବା ନାରାୟଣଙ୍କୁ ଓଡ଼ିଶାର ନେତା ବୋଲି ପ୍ରଚାର କରନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ପ୍ରତିନିଧି ଭାବେ ବାଛନ୍ତି ନିଜ ସ୍ୱାର୍ଥର ମୂର୍ତ୍ତିକାରମାନଙ୍କୁ । (ଲେଖାଟି ପ୍ରଥମେ ନିତିଦିନରେ ପ୍ରକାଶିତ ।)