ଡେମୋଗ୍ରାଫିକ ପ୍ରୋଫାଇଲ ଅଫ ଓଡିଶା
ଲେଖକ ବିଷ୍ଣୁପଦ ସେଠୀ ଓ ଚିତ୍ତ ରଞ୍ଜନ ମହାନ୍ତି
ଓଡିଶା ଡଟକମ ସଂବାଦ ଦାତା
ଭୁବନେଶ୍ଵର, ମାର୍ଚ ୧୫ (ଓଡିଶା ଡଟ କମ)-ନିକଟ ଅତୀତରେ ଓଡିଶାରେ ହୋଇଥିବା ଜନ ଗଣନାରେ ସାମନାକୁ ଆସିଥିବା ତଥ୍ୟ ଉପରେ ଆଧାରିତ ଏକ ପୁସ୍ତକ ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି । ଭୁବନେଶ୍ଵରରେ ଆୟୋଜିତ ରାଜ୍ୟସ୍ତରୀୟ କୃଷି ମେଳାରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟନାୟକ ଏହାର ଉନ୍ମୋଚନ କରିଥିଲେ।
‘ଡେମୋଗ୍ରାଫିକ ପ୍ରୋଫାଇଲ ଅଫ ଓଡିଶା’ଶୀର୍ଷକ ଏହି ପୁସ୍ତକର ଲେଖକ ହେଉଛନ୍ତି ବରିଷ୍ଠ ପ୍ରଶାସନିକ ଅଧିକାରୀ ବିଷ୍ଣୁପଦ ସେଠୀ ଓ ଚିତ୍ତ ରଞ୍ଜନ ମହାନ୍ତି ।
ଜନସଂଖ୍ୟା ସମ୍ପର୍କୀୟ ତଥ୍ୟ ସବୁ ବିଶ୍ଲେଷଣ କରିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ବିଭିନ୍ନ ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷାପ୍ରାପ୍ତ କରିଥିବା ଲୋକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ବୟସାନୁସାରେ କାର୍ଯ୍ୟକରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା, ବାଲ୍ୟବିବାହ , ପ୍ରଜନନ ବ୍ୟାଙ୍କ ସେବା ପାଉଥିବା ପରିବାର ଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା, ଧର୍ମ ଇତ୍ୟାଦି ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଜନଗଣନା ବ୍ୟତିତ ବାର୍ଷିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସର୍ଭେ ଓ ସାମ୍ପୁଲ ରେଜିଷ୍ଟ୍ରେସନ ସିଷ୍ଟମ ମାଧ୍ୟମରେ ସଂଗୃହିତ ହୋଇଥିବା ତଥ୍ୟ ଏହି ପୁସ୍ତକରେ ସ୍ଥାନ ପାଇଛି । 
ଜନଗଣନା ଆମ ଦେଶ ତଥା ରାଜ୍ୟର ଲୋକମାନଙ୍କର ବିଷୟରେ ତଥ୍ୟମାନ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ |ଗୋଟିଏ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ମୂହୁର୍ତ୍ତରେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଞ୍ଚଳର ଜନସଂଖ୍ୟା ଓ ସେମାନଙ୍କର ଅର୍ଥନୈତିକ, ସାମାଜିକ ଏବଂ ସାସ୍କୃତିକ ତଥ୍ୟମାନ ଜନଗଣନା ମାଧ୍ୟମରେ ଉପଲବ୍ଧ ହୋଇଥାଏ ।
ପ୍ରଶାସନିକ, ଅର୍ଥନୈତିକ ଏବଂ ସାସ୍କୃତିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ କାର୍ଯ୍ୟପାଇଁ ଜନଗଣନାର ତଥ୍ୟମାନ ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ ।
ପ୍ରଶାସନିକ, ଉନ୍ନୟନ, ଅର୍ଥନୈତିକ ତଥା ସାମାଜିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପୂର୍ନ୍ନଗଠନ ପାଇଁ ଜନସଂଖ୍ୟା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ତଥ୍ୟ ବହୁମାତ୍ରାରେ ବ୍ରିଟିଶ ରାଜତ୍ୱ କାଳରେ ୧୮୬୫ ରୁ ୧୮୭୨ ମସିହା ମଧ୍ୟରେ ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ଭାଗରେ ଜନଗଣନା କରା ହୋଇଥିଲା, ଯାହାକି ଭାରତର ପ୍ରଥମ ଜନଗଣନା ଭାବେରେ ବିଦିତ ।
କିନ୍ତୁ ୧୮୮୧ ମସିହାରେ ସାରା ଭାରତରେ ଗୋଟିଏ ସମୟରେ ଜନଗଣନା କରାଯାଇଥିଲା । ସେହି ଦିନଠାରୁ ପ୍ରତି ଦଶ ବର୍ଷରେ ଥରେ ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ଭାବରେ ଆମଦେଶରେ ଜନଗଣନା ହୋଇ ଆସୁଅଛି ଏବଂ ଶେଷ ଜନଗଣନା ୨୦୧୧ ମସିହାରେ ହୋଇଥିଲା ।
ଗତ ଜନଗଣନା ପୂର୍ବରୁ ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ୨୦୧୦ ମସିହା ଅପ୍ରେଲ ମାସ ସାତ ତାରିଖରୁ ମେ ୨୨ ତାରିଖ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗୃହ ତାଲିକା ପ୍ରସ୍ତୁତି ଓ ଗୃହ ଗଣନା କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇଥିଲା ।
ଜନଗଣନା କାର୍ଯ୍ୟ ୨୦୧୧ ମସିହା ଫେବୃଆରୀ ମାସ ୨ ତାରିଖରୁ ୨୮ ତାରିଖ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ (ଉଭୟ ଦିନ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ) କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ମାର୍ଚ ପହିଲାରୁ ମାର୍ଚ ପାଞ୍ଚ ୨୦୧୧ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପୂନଃଗଣନା କରାହୋଇଥିଲା ।
୨୦୧୧ ମସିହା ମାର୍ଚ୍ଚ ମାସ ଏକ ତାରିଖ ର ଶୂନ୍ୟ କାଳ (00.00 ଘଣ୍ଟା) ୨୦୧୧ ଜନଗଣନା ପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ମୁର୍ହୁତ୍ତ ଥିଲା । ଜନଗଣନା ସରିବା ପରେ ରାଜ୍ୟର ଜନଗଣନା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଅପ୍ରେଲ ମାସ ସାତ ତାରିଖ ଦିନ ରାଜ୍ୟର ଓ ଜିଲ୍ଲା ମାନଙ୍କର ପ୍ରାରମ୍ବିକ ଫଳାଫଳ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ।
ଏହା ପରେ ପ୍ରାଇମେରୀ ସେନସସ ଆବଷ୍ଟ୍ରାକ୍ଟ (PRIMARY CENSUS ABSTRACT ) ମାଧ୍ୟମରେ ଜନଗଣନାର ଚୁଡାନ୍ତ ଫଳାଫଳ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । (PCA)ରେ ଲୋକସଂଖ୍ୟା 0-୬ ବର୍ଷର ପିଲାମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା, ଶିକ୍ଷିତ ଏବଂ କାମକରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ତଥ୍ୟମାନ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା ।
PCA ବ୍ୟତିତ ଶିକ୍ଷା, ବୟସ, ବୈବାହିକ ଅବସ୍ଥା, ପ୍ରଜନନ, ପରିବାରର ଆକାର ସମ୍ବନ୍ଧରେ ତଥ୍ୟ ମାନ ଦେଶ ଓ ରାଜ୍ୟ ତଥା କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳ ମାନଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରକାଶ ହୋଇଅଛି ।
ଭାରତର ରେଜିଷ୍ଟାର ଜେନେରାଲଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ତଥ୍ୟ ମାନ ସାଧାରଣତଃ ବିଭିନ୍ନ ଟେବଲ (Table) ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥାଏ, ଯେଉଁଗୁଡିକ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଶିକ୍ଷାବିତ, ଗବେଷଣା କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ଏବଂ ତଥ୍ୟ ବିଶ୍ଲେଷକ ମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ବିଶ୍ଲେଷଣ କରାଯାଇଥାଏ
ଡେମୋଗ୍ରାଫିକ ଅଫ ଓଡିଶା ପୁସ୍ତକର ଲେଖକ ବିଷ୍ଣୁପଦ ସେଠୀ ଓ ଚିତ୍ତରଂଜନ ମହାନ୍ତି ଜନସଂଖ୍ୟା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ତଥ୍ୟ ସବୁ ବିଶ୍ଲେଷଣ କରିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ବିଭିନ୍ନ ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷାପ୍ରାପ୍ତ କରିଥିବା ଲୋକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ବୟସାନୁସାରେ କାର୍ଯ୍ୟକରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା, ବାଲ୍ୟବିବାହ, ପ୍ରଜନନ ବ୍ୟାଙ୍କ ସେବା ପାଉଥିବା ପରିବାରଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା, ଧର୍ମ ଇତ୍ୟାଦି ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଜନଗଣନା ବ୍ୟତିତ ବାର୍ଷିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସର୍ଭେ ଓ ସାମ୍ପୁଲ ରେଜିଷ୍ଟ୍ରେସନ ସିଷ୍ଟମ ମାଧ୍ୟମରେ ସଂଗୃହିତ ହୋଇଥିବା କେତକ ତଥ୍ୟ ଏହି ପୁସ୍ତକରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଅଛି ।
୨୦୧୧ ଜନଗଣନାର ତଥ୍ୟକୁ ଆଧାର କରି ନିମ୍ନ ଲିଖିତ ବିଷୟଗୁଡିକ ଉପରେ ଆମ ରାଜ୍ୟ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଆଲୋଚନା ଆଲୋଚନା କରାଯାଇଛି ।
୧. ଜନସଂଖ୍ୟା ଓ ଏହାର ବୃଦ୍ଧି ର ହାର, ସ୍ତ୍ରୀ ପୁରୁଷ ଅନୁପାତ, 0-6 ବର୍ଷ ର ଲୋକସଂଖ୍ୟା, ଶିଶୁ ମାନଙ୍କ ଲିଙ୍ଗାନୁପାତ ଏବଂ ଶିକ୍ଷା । ୨. ବିଭିନ୍ନ ଶିକ୍ଷା ଗତ ଯୋଗ୍ୟତା ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥିବା ଲୋକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା| ୩. ଭିନ୍ନକ୍ଷମ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ । ୪. ବୟସ ଅନୁସାରେ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ । ୫. ପରିବାରର ଆକାର ଅନୁସାରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ପରିବାର ସଂଖ୍ୟା । ୬. ବୈବାହିକ ଅବସ୍ଥା ।
୭. ବିବାହ ସମୟର ବୟସ ଏବଂ ବୈବାହିକ ଅବସ୍ଥା । ୮. ସ୍ତ୍ରୀ ଲୋକ ମାନଙ୍କ ପ୍ରଜନନ କ୍ଷମତା । ୯. AHS ଅନୁସାରେ ଓଡିଶାରେ ବିବାହ, ଜନ୍ମମୃତ୍ୟୁ ଓ ଗର୍ଭପାତର ବିବରଣୀ । ୧୦. ଧର୍ମ । ୧୧. ବ୍ୟାଙ୍କ ସେବା ପାଉଥିବା ପରିବାର ସଂଖ୍ୟା । ୧୨. AHS ଅନୁସାରେ ରୋଗର ବିବରଣ । ୧୩. ପରିବାର ଗୁଡିକୁ ଉପଲବ୍ଧ ହୋଉଥିବା ପିଇବାପାଣି ପାଇଖାନା ଇତ୍ୟାଦିର ସୁବିଧା ।
ଓଡିଶା ଜନଗଣନା ନିର୍ଦ୍ଧେଶାଳୟର ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଭାବେ ସେଠୀ ଅତି ସଫଳତାର ସହିତ ୨୦୧୧ ଜନଗଣନା କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପାଦନ କରିଛନ୍ତି । ଚିତ୍ତରଂଜନ ମହାନ୍ତି, ଯେକି ଜନଗଣନା ସଂସ୍ଥା ସହିତ ୧୯୬୧ ମସିହାରୁ ଜଡିତ ଅଛନ୍ତି ସେ ଲେଖକଙ୍କୁ ବହୁତ ଭାବରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଅଛନ୍ତି । ସେ ୧୯୬୧ ରୁ ୨୦୧୧ ମସିହା ପର୍ଯୟନ୍ତ ଛଅଟି ଜନଗଣନାରେ ପ୍ରମୁଖ ଭାବେ ଜଡିତ ଅଛନ୍ତି ।
ଏହି ପୁସ୍ତକଟି INDIA BOOK BAZAR, C/O- Imperial Edusystems Pvt. Ltd. Hydrabad ଦ୍ୱାରା ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଅଛି ଏବଂ ଏହା ବିଭିନ୍ମ ପୁସ୍ତକ ଭଣ୍ଡାରରେ ମିଳିବା ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ online ରେ ମଧ୍ୟ ମିଳିପାରିବ । ଅନଲାଇନରେ ଏହାକୁ www.indiabookbazar.com ଏବଂ www.odiabookbazar.com ୱେବସାଇଟ ଜରିଆରେ ଅର୍ଡର କରି ହେବ ।
ଓଡିଶା ଡଟ କମ
ଶନିବାର ଭୁବନେଶ୍ଵରର ଜୟଦେବ ଭବନ ଠାରେ ପଶୁସମ୍ପଦ ବିକାଶ ଦ୍ଵାରା ଆୟୋଜିତ ଏକ କର୍ମଶାଳା ଉଦଘାଟନ କରି ସେ କହିଥିଲେ ରାଜ୍ୟର ସାମଗ୍ରିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ବିକାଶ ଦିଗରେ ପ୍ରାଣୀଧନ କ୍ଷେତ୍ରର ଏକ ମହତ୍ଵପୂର୍ଣ ଯୋଗଦାନ ରହିଛି ।
ମତ୍ସ୍ୟ ଓ ପଶୁ ସମ୍ପଦ ବିକାଶ ବିଭାଗ ସଚିବ ବିଷ୍ଣୁପଦ ସେଠୀ ଙ୍କ ଉଦ୍ୟମରେ ହୋଇଥିବା ଏହି ନୀତିରେ ଯେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରାଣୀ ଚିକିତ୍ସା ସେବା ଓ ଦୁଗ୍ଧ ସମବାୟ ସମିତି ମାଧ୍ୟମରେ କ୍ଷୀର ବିକ୍ରିବଟା ପାଇଁ ସୁବିଧା ନଥିବ ସେହି ସ୍ଥଳରେ ଭାରତୀୟ ପ୍ରଜାତି ଯଥା ଗିର, ସାହିୱାଲ, ଥାରପାରକର, ବିଞ୍ଝାରପୁରୀ, ହରିୟାଣା ଓ ଲାଲ ସିନ୍ଧି ପ୍ରଭୁତି ଷଣ୍ଢ ମାନଙ୍କର ଶୁକ୍ର ବ୍ୟବହାର କରି ଦେଶୀ ଗାଈଙ୍କର ଗୁଣାତ୍ମକ କ୍ରମବିକାଶ କରାଯିବା ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଛି ।
ମତ୍ସ୍ୟଜୀବୀଙ୍କ ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ରାଜ୍ୟସ୍ତରୀୟ ଶୀର୍ଷ ସମବାୟ ସଂସ୍ଥା ଓଡିଶା ରାଜ୍ୟ ମତ୍ସ୍ୟଜୀବୀ ସମବାୟ ମହାସଂଘ (ଫିସଫେଡ) ଲିଃ ଏହି ଅନ୍-ଲାଇନ୍ ବିକ୍ରିବଟା ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଗୁରୁବାର ଶୁଭାରମ୍ଭ କରିଛି ।
ବିକ୍ରୟ କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ଥାପନ କରିଛି । ଏହି କେନ୍ଦ୍ର ମାନଙ୍କରୁ ସୁଲଭ ଦରରେ ଗ୍ରାହକ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟକର ଚିଲିକା ମାଛ ପାଉଛନ୍ତି ।
ଚଳିତ ମାସ ସାତ ତାରିଖ ଦିନ ସରକାର ଆରମ୍ଭ କରିବାକୁ ଯାଉଛନ୍ତି ଫିସ ଅନ ହୁଇଲ । ଏହା ଦ୍ଵାରା ଆପଣ ଘର ପାଖରେ ସରକାରୀ ଗାଡିରୁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ସୁସ୍ଵାଦୁ ରନ୍ଧା ମାଛ ପାଇପାରିବେ । ରାଜ୍ୟର କୃଷି, ମତ୍ସ୍ୟ ଓ ପଶୁପାଳନ ବିକାଶ ବିଭାଗ ମନ୍ତ୍ରୀ ପ୍ରଦୀପ କୁମାର ମହାରଥୀ ଏହି ଗାଡିର ଉଦଘାଟନ କରିବେ ।
ଜୟଦେବ ଭବନରେ ବୁଧବାର ଆୟୋଜିତ ଏ ସମ୍ପର୍କିତ ଏକ କର୍ମଶାଳାର” ଉଦଘାଟନ କରି ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଆସନ୍ତା ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ବିଦେଶକୁ ରାଜ୍ୟରୁ ୧୦ ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କାର ମତ୍ସ୍ୟ ରତ୍ପାନି କରାଯିବାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖାଯାଇଛି ।